" رهبران منكر اختلافات نمي شوند و آن را سركوب نمي نمايند و از آن اجتناب نمي كنند ‘ بلكه در عوض اختلافات را فرصتي مناسب براي پيشرفت به حساب مي آورند و هر عكس العملي جز اين ناشي از منفعت طلبي و قدرت طلبي است و بس . "

يكي از دشوارترين مسائل زندگي ‘ در خانه ‘ در محل كار ‘ و در هر جاي ديگر ‘ طرز برخورد با اختلافات است – اينكه چگونه با تفاوتهاي انساني روبه رو مي گرديد .

به چالشهاي خود فكر كنيد – غير از اين است ؟

چه مي شد اگر از چنان شخصيت و مهارتي برخوردار مي بوديد كه با همكوشي به اختلافات پايان دهيد – يعني به راه حلهايي برسيد كه از راه حلي كه ديگران پيشنهاد كرده اند بهتر باشد؟

توانمندي و توانايي ايجاد راه حلهاي همكوشانه ‘ اين همكاري خلاق ‘ بر اساس اقتدار اخلاقي در سطح شخصي و اعتماد در روابط استوار است .

آرون گاندي ‘ نوه گاندي بزرگ ‘ درباره پدربزرگش سخنان جالبي گفته بود :

" جالب اينجاست كه اگر به خاطر نژاد پرستي و تعصب نبود ‘ شايد ما گاندي نداشتيم . شايد او حقوقدان موفق ديگري مي بود كه درآمد سرشار به جيب مي زد. اما به خاطر تعصب در آفريقاي جنوبي ‘ او يك هفته بعد از سفرش احساس تحقير فراوان كرد. او را به خاطر رنگ پوستش از قطار پايين انداختند . به قدري احساس حقارت كرد كه تمام شب را روي سكو نشست و به اين فكر كرد براي برقراري عدالت چه مي تواند بكند. اولين واكنشي كه به سراغش آمد خشم بود.

او به قدري خشمگين بود كه به انتقام فكر مي كرد . مي خواست با كساني كه او را تحقير كرده بودند با خشونت رفتار كند. اما بر اين احساس غلبه كرد و گفت : « كار درستي نيست . »

اين برايش عدالت به ارمغان نمي آورد .

شايد لحظاتي به او احساس خوبي مي داد ‘ اما عدالتي نصيبش نمي كرد.

دومين فكري كه به ذهنش خطور كرد اين بود كه به هند برگردد و ميان مردمان خودش با وقار و احترام زندگي كند.

اما اين را هم رد كرد . گفت : « نمي شود از مشكلات فرار كرد. بايد بايستيد و با مشكلات رو به رو گرديد. »

اينجا بود كه راه سومي پيدا كرد – اقدام غير خشونت آميز .

از آن زمان به بعد فلسفه عدم توسل به زور را هم در زندگي خصوصي خود و هم در افريقاي جنوبي دنبال كرد. او بيست و دو سال در اين كشور باقي ماند و بعد به هند بازگشت تا رهبري جنبش آن كشور را به دست بگيرد. "

راه سوم راه من نيست ‘ راه شما نيست – راه ماست .

راه مصالحه آميزي نيست كه بشود گفت نه راه من است نه راه شما ؛ بهتر از مصالحه است .

راه سوم راهي است كه بوداييها آن را راه ميانه مي خوانند ‘ راه حلي كه از دو راه ديگر بهتر است .

راه سوم بهتر از هر راه ديگري است كه پيشنهاد شده است .

حاصل تلاش خلاق است كه از همپوشي آسيب پذيريهاي دو يا چند نفر فراهم مي آيد – از گشوده بودن آنها ‘ از تمايل آنها به گوش دادن ‘ از ميل آنها به بررسي و جستجو كردن .

نمي دانيد كه كار به كجا ختم مي شود ‘ تنها اين را مي دانيد كه كار به انتهايي مي كشد كه از آنچه قبلا" بوده بهتر است .

ممكن است محتوا تغيير كند ‘ ممكن است انگيزه تغيير كند ‘ حتي ممكن است دو يا سه مورد از اينها تغيير كند – و هميشه دست كم يكي از آنها تغيير مي كند.

مانند نمونه گاندي ‘ راه سوم هميشه با خود شروع مي شود .

اما وضعيت به گونه اي است كه انگار كسي كه قبلا" مخالف شما بود ‘در درون شما جاي مي گيرد.

آيا از سخنان نوه گاندي به بازي بين جدال شخصي دروني و روابط ميان شخصي او پي برديد؟

گاندي قبل از اينكه بتواند به چالشهاي مربوط به روابط بپرازد ‘ بايد روي خودش كار مي كرد