پارلمان سوئد روز پنجشنبه قطعنامه ای را به تصويب رساند که در آن کشتار ارامنه در سال ۱۹۱۵ ميلادی، توسط حکومت عثمانی « نسل کشی » خوانده شده است.

بلافاصله پس از اعلام اين خبر، کارل بيلدت وزير خارجه سوئد اعلام کرد که دولت متبوعش همچنان همچون گذشته از پيوستن ترکيه به اتحاديه اروپا حمايت می کند، و در اين موضع تغييری ايجاد نشده است.

اما ترکيه در اعتراض به اقدام پارلمان سوئد سفير خود را از استکهلم فرا خواند.

ارامنه می گويند، بيش از يک و نيم ميليون نفر از آنها در جريان جنگ جهانی اول به دست نيروهای عثمانی در ترکيه کشته شده اند و خواستار استفاده از مفهوم «نسل کشی» برای آن هستند. اما ترکيه همواره با اين موضوع مخالفت کرده است.

تاکنون بیش از ۲۰ کشور کشتار ارمنی‌های را نسل کشی دانسته اند. در سال ۲۰۰۷ بنیاد الی ویزل برای بشریت، نویسنده یهودی، برنده جایزه نوبل و بازمانده هولوکاست، در نامه ای که به امضای بیش از ۵۰ برنده جایزه نوبل رسیده، از دولت ترکیه خواست که «نسل کشی» ارمنی‌های را به رسمیت بشناسد.

سفير سوئد پس از احضار خود گفت که به اعتقاد دولت اين کشور، تاريخ را بايد به تاريخ نويسان سپرد و سوئد قصد دارد همچنان به روابط دوستانه اش با ترکيه ادامه دهد.

ترکيه روز پنج شنبه نيزدر اعتراض به اقدام پارلمان سوئد، سفير خود را از استکهلم فرا خوانده و سفر هفته آينده نخست وزير اين کشور به استکهلم را لغو کرده بود.

هفته گذشته نیز در پی رای اکثریت یک کمیته کنگره آمریکا به «نسل‌کشی» خواندن قتل عام ارامنه در عهد عثمانی، مقامات ترک با تهدید به این که این اقدام بر روابط واشینگتن و آنکارا اثر منفی می‌گذارد سفیر خود را از واشینگتن فراخواندند.

کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا هفته گذشته با ۲۳ رای در برابر ۲۲ رای قطعنامه‌ای را به تصویب رساند که در صورت تصویب نهایی دولت باراک اوباما را موظف می‌کند از این پس کشتار ارامنه در دهه دوم قرن بیستم را «نسل‌کشی» بخواند.

باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، در مبارزات انتخاباتی خود وعده داده بود که در صورت راهیابی به کاخ سفید در جهت شناسایی کشتار ارامنه به عنوان نسل کشی، اقدام کند.

*********************

منازعه ترکیه و سوئد بر سر ماهیت کشتار ارامنه

بی بی سی:در پی رای پارلمان سوئد برای توصیف کشتار ارامنه در جنگ جهانی اول به عنوان نسل کشی، ترکیه سفیر خود را از این کشور فراخوانده است.

دولت ترکیه قطعنامه پارلمان سوئد را دارای "خطاهای عمده و بی اساس" توصیف کرد و آن را محکوم کرد.

دولت سوئد با این قطعنامه که مخالفان طراحی کرده اند مخالفت می کرد اما بالاخره با اختلاف تنها یک رای که ناشی از همراهی شماری از نمایندگان حزب حاکم علیه خط مشی رسمی حزب بود تصویب شد.

رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه برنامه سفر هفته آینده به استکهلم را لغو کرده و با صدور بیانیه ای از رای گیری روز پنجشنبه انتقاد کرده است.

در این بیانیه آمده است: "مردم و دولت ما این تصمیم را که بر خطاهای جدی متکی و بی اساس است رد می کنند."

کارل بیلت وزیر خارجه سوئد رای را یک "اشتباه" خواند اما گفت که موضع دولت سوئد را که حمایت از عضویت ترکیه در اتحادیه اروپاست عوض نمی کند.

کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا کمتر از یک هفته قبل قطعنامه مشابهی را با اختلاف تنها یک رای و علیرغم لابی شدید ترکیه تصویب کرد.

آن حرکت نیز باعث خشم ترکیه شد به طوری که سفیر خود در واشنگتن را فراخواند.

استدلال تاریخی

تلاش های ترکیه و ارمنستان برای عادی سازی روابط اخیرا دچار لغزش شده است.

در سال 1915 که امپراتوری عثمانی اقدام به اخراج جمعی ارامنه از آناتولی شرقی کرد، صدها هزار نفر از آنها جان باختند. این افراد یا به دست نیروهای عثمانی یا در اثر گرسنگی جان باختند.

ارمنستان می گوید یک و نیم میلیون ارمنی کشته شدند، اما ترکیه می گوید که این رقم از 500 هزار بیشتر نیست و اینکه بسیاری از ترک ها هم در آن حادثه جان باختند.

ترکیه می پذیرد که فجایعی روی داده است اما استدلال می کند که اینها بخشی از جنگ بود و اینکه هیچ تلاش سیستماتیکی برای نابودی ارامنه مسیحی وجود نداشته است.

ارمنستان از ترکیه می خواهد آن حادثه را به عنوان نسل کشی تشخیص دهد، اما دولت های متوالی ترکیه از این کار خودداری کرده اند.

ارامنه برای شناسایی بین المللی آن حادثه به عنوان نسل کشی تلاش می کنند، و تاکنون بیش از 20 کشور چنین کرده اند.