فضای سیاسی حاکم بر دانشگاه آزاد تبریز

مصاحبه اختصاصی اویرنجی با یکی از فعالین دانشجوئی آذربایجان در دانشگاه آزاد تبریز پیرامون آخرین فضای سیاسی حاکم بر این دانشگاه

نزدیک به یکماه است که وحید شیخ بیگلو از فعالین دانشجوئی آذربایجان در دانشگاه آزاد تبریز به جرم فعالیتهای هویت طلبانه در بازداشت بسر می برد. علیرغم اعتراضات مختلف و صدور بیانیه سه تشکل دانشجوئی این دانشگاه مسئولین امنیتی همچنان به بازداشت وحید ادامه می دهند. از گوشه و کنار شایعاتی مبنی بر آماده شدن دانشجویان جهت برگزاری تجمعات اعتراض آمیز در این دانشگاه بگوش می رسد. سایت اویرنجی وابسته به جنبش دانشجوئی آذربایجان جهت موشکافی حوادث اخیر پای صحبت آراز سلماسلی از فعالین مستقل این دانشگاه نشسته است.

1- وضعیت سیاسی دانشگاههای آذربایجان و به ویژه دانشگاه آزاد تبریز را از نظر مطالبات هویت طلبانه چگونه ارزیابی می کنید؟

دانشگاه آزاد تبریز در شرایط فعلی، چندین مشخصه برجسته دارد. اولا این دانشگاه از لحاظ جمعیت دانشجویان تورک، بزرگترین دانشگاه کشور است. ثانیا اکثریت بسیار بالای دانشجویان تورک هستند. یعنی مثل دانشگاههای دولتی بافت چند ملیتی در دانشگاه آزاد حاکم نیست و بالای 95% دانشجویان تورک بوده و به همین دلیل حساسیت بیشتری نسبت به اتفاقاتی که در آذربایجان رخ می دهد وجود دارد. ثالثا در 3 سال اخیر به خاطر اختلافات جناح هاشمی با احمدی نژاد، سیاستی که در قبال دانشجویان دانشگاه آزاد صورت میگیرد، با دانشگاههای دولتی متفاوت است. البته این به معنای نبود فشار و یا حتی کم بودن فشار در دانشگاه آزاد نیست ولی مدل زفتاری فرق می کند و دانشگاه دوست دارد خود جریان هویت طلبانه را مهار کند و بهانه دست دولت ندهد. می دانید که در سالهای اخیر برخوردهای بی رحمانه ای با دانشجویان دانشگاه آزاد شده است. فعالیت های هویت طلبانه در دانشگاه آزاد تبریز از اواسط دهه 70 پررنگ تر شده است. البته قبل از آن و از بدو تاسیس برخی فعالیتهای فرهنگی همچون کانونهای ادبی و گروههای موسیقی آذربایجانی وجود داشته است. از اوایل دهه هشتاد این فعالیتها پررنگ تر شده است و بی شک برخی از حرکتهای دانشجویان دانشگاه آزاد تبریز در تاریخ جنبش دانشجویی آذربایجان ثبت خواهد شد. امیدوارم در آینده نزدیک این حرکتهای تاریخی ثبت و ظبط گردد.

2-به نظر شما تهدیدهای پیش روی فعالین دانشجوئی آذربایجان و به ویژه دانشجویان دانشگاههای تبریز چیست؟

رفتاری که حاکمیت خصوصا در سالجاری در مقابل فعالین دانشجویی دانشگاههای آذربایجان چه در تبریز و چه در اردبیل و چه در اورمیه داشته است، نشان داده که هیچ تعارفی با ما ندارند و صراحتا قصد محو کردن هرگونه فعالیت در دانشگاهها را دارند. آنها ثابت کردند که یارای تحمل هیچ فعالیت هویت خواهانه را ندارند. اگر مسئولین دانشگاه تبریز حتی تحمل کانون آذربایجان شناسی و انجمن ادبی سهند را ندارند، در دانشگاه آزاد هم انجمن ادبی ساوالان تعطیل می شود. مهمترین تهدید امروز، هزینه ی گزافی است که دانشجویان به خاطر فعالیتهای هویت خواهانه مجبور به پرداخت آن هستند. تعلیق ها، احضار ها، توبیخ ها، محرومیت های تحصیلی و... هزینه هایی هستند که در بهترین سالهای پیشرفت دانشجویان صورت می گیرد. در این شرایط بی رحمانه اگر مشکلات حاشیه ای هم به معضل اصلی یعنی فشارهای حاکمیت اضافه شود، فضا غیرقابل تحمل تر می شود. متاسفانه گاها اختلافات عقیده بین فعالین دانشجویی، موجب بوجود آمدن اختلافاتی بین ایشان می شود. البته ایشان با تمام اختلافاتی که داشته اند، هرگز در روزهای سخت همدیگر را تنها نگذاشته اند. مشکلات ریز و درشت دیگری هم در راه فعالین جنبش دانشجویی وجود دارد که با همت دانشجویان حل می شود. به اعتقاد ما: "عادت بئله دیر آی یئرینه گون گئجه گلمز/گر جذبه عشق اولسا گتیررم نئجه گلمز!"

3- با توجه به گذشت قریب یکماه از بازداشت وحید شیخ بگلو به نظر شما دلایل بازداشت وی چیست؟ بهتر است بگوییم، بهانه های بازداشت وحید، چرا که در یک فضای نرمال و دولتی که کوچکترین احترامی به اندیشه وجود داشته باشد، هیچگاه وحید و امثال وحید دستگیر نمی شوند. می دانید که وحید از فعالین با تجربه جنبش دانشجویی است. او از سالهای پیش به همراه سایر دوستان خود، فعالیتهای تاثیرگذاری داشته است. وحید دوران تحصیلی منقطعی داشته است. او ابتدا مدرک کاردانی و سپس کارشناسی مهندسی عمران را دریافت کرده است و بعد از فارغ التحصیلی در مهندسی عمران در رشته کارشناسی ارشد اقتصاد ادامه تحصیل داده است. او بعد از تاسیس تشکل آرمان به این تشکل پیوسته است و مدتی عضو شورای مرکزی و دبیر تشکیلات تشکل آرمان بود. او در آبان 84 دبیر همایش ستارخان بوده است. همانطور که می دانید وحید بعد از قیام خرداد 85 دستگیر شد و اولین ضربه تحصیلی خود را در همان دوره، با از دست دادن یک ترم متحمل شده است. وحید بعد از آن، از طرف دانشگاه محدودتر شد و از انتخابات شورای مرکزی محدود شد، او به خاطر حکم قضایی خرداد 85 (3ماه حبس تعلیقی) از کاندیدا شدن برای شورای مرکزی تشکل آرمان محروم شد. حالا هم که در حال دفاع از پایان نامه دستگیر شده و بعد از یک ماه هنوز در زندان به سر می برد.

4- واکنش دانشجویان و دوستان وحید به این بازداشت چگونه بوده است؟

همانطور که شرح دادم وحید دانشجوی همیشه فعالی بود، الان اگر در زندان است جرم یک روز و دو روز نیست، تلافی چندین سال مبارزه است. اخیرا هنگام آزادی دانشجویان دانشگاه تبریز، وحید به همراه عده ای دیگر به استقبال این دانشجویان رفته بود که گویا یکی از ماموران زندان با بداخلاقی موجب درگیری با یکی از استقبال کنندگان می شود . وحید جهت فیصله یافتن مسئله به آنها نزدیک میشود و ماموران چندنفر از استقبال کنندگان را به داخل زندان می برند و همین مسئله به خیال اطلاعات بهانه مناسب برای اعمال فشار به وحید می شود.

5-اخیرا چندین تشکل دانشجوئی با انتشار بیانیه هائی به بازداشت وحید اعتراض نموده اند. واکنش نهادهای قضائی و امنیتی در قبال این بیانیه ها چه بوده است؟

انتشار این بیانیه اتفاق مهمی بود. هر 3 تشکل دانشگاه آزاد با امضاء این بیانیه نشان دادند که فارغ از طرز تفکر، در مقابل این رفتار ناشایست، نیروهای امنیتی سکوت نخواهند کرد. این بیانیه در خارج از دانشگاه نیز تاثیر خوبی داشته است. در این فضای بسته انتشار خبر این بیانیه در یک روزنامه سراسری برای خود نعمتی است. بنده از واکنش نهادهای قضائی و امنیتی این بیانیه بی خبرم. در اینجا به عنوان یک دانشجوی مستقل از تشکلهای آرمان، کانون وحدت و انجمن اسلامی به خاطر حمایت از وحید تشکر می کنم.

6- شایعه هائی در بین فعالین دانشجوئی مبنی بر تشکیل تجمعات اعتراض آمیز در صورت ادامه بازداشت وحید و عدم برچیده شدن فشارهای امنیتی بر فعالین دانشجوئی در جریان است. این شایعات تا چه حد درست است؟ آیا واقعا دانشگاه آزاد تبریز آبستن اعتراضات گسترده دانشجوئی است؟

آنطور که من از دوستانم در تشکل آرمان شنیده ام، گزینه تحصن از اولین روز دستگیری وحید در صحبتهایی که بین تشکلها صورت گرفته است مطرح بوده است. ولی تا حالا رسما در این مورد اطلاعیه ای منتشر نشده است. همانطور که قبلا عرض کردم وحید به خاطر سابقه طولانی در دانشگاه آزاد و رفاقتی که با تشکلهای دانشجویی و دانشجویان مستقل فعال در زمینه های اجتماعی–فرهنگی و سیاسی داشته خبر دستگیری وی بسیاری از دانشجویان را بهت زده کرده است. اکثر دانشجویان فعال نمی خواهند نسبت به این اوضاع بی تفاوت باشند. پیش بینی من اینست که چون بیانیه صادر شده و گفتگوها با مسئولان دانشگاه عملا بی فایده بوده است بنابراین برای اعتراض راهی جز تحصن وجود ندارد و من فکر نمی کنم دانشجویانی که روز به روز بیشتر به این مسئله حساس می شوند، بروند و در خانه بنشینند و به سرنوشت وحید بی تفاوت باشند. واقعیتش اینست که در روزهای اخیر حرف و حدیث ها در مورد تحصن بیشتر شده است و استنباط من این است که درهفته آینده، اتفاقاتی در دانشگاه آزاد رخ خواهد داد .

7-در این برهه حساس اتحاد بین فعالین دانشجوئی آذربایجان در دانشگاههای مختلف کشور را تا چه حد ضروری می دانید.

اتحاد برای فعالین دانشجوئی آذربایجان حیاتی است. این اتحاد و همدلی همین حالا هم وجود دارد ولی بهتر است در آینده این اتحاد و دوستی ها سیستماتیک شود و اگرچه ساختن یک چارچوب رسمی برای این امر مقدور نخواهد بود ولی به علت اهمیت این مسئله، حداقل باید ارتباطاتی به صورت غیر رسمی صورت بگیرد. ما باید علاوه بر تلاش برای ایجاد دوستی و اتحاد با دانشجویان آذربایجانی، به ایجاد ساختارهای فرهنگی در دانشگاهها و حفظ آنها نیز کمک کنیم. ما اگر بتوانیم کانون ها و انجمنهایی، چه بسا بسیار کوچک در دانشگاهها ایجاد کنیم، کار بسیار بزرگی کرده ایم .اولا در فضای دانشگاهها، دوستان بیشتری پیدا خواهیم کرد. ثانیا با سایر دانشگاهها راحت تر ارتباط برقرار می کنیم. خواهش من از دوستان اینست که اگر چنین محفلی داریم و یا ایجاد می کنیم، حداکثر تلاش خود را در حفظ آن بکنیم. در شرایط کنونی، حاکمیت با کوچکترین بهانه ها گروههای ما را تعطیل می کند. به نظر من این روند تا ابد ادامه نخواهد یافت. هر روز شرایط برای ادامه فضای اختناق سخت تر می شود. معادلات جهانی از طرفی، فشارهای اقتصادی و...عرصه را برای ادامه این روند سخت تر می کند. سال آینده هم که انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود. البته هر کسی که رئیس جمهور باشد با درجات مختلف، مانع فعالیت هویت خواهان خواهد شد ولی ادامه این روند آسان نخواهد بود. ما دانشجویان امروز که سخت ترین روزهای خود را میگذرانیم، با ایجاد اتحادی منسجم تر سختیها را می توانیم کمتر کنیم. علاوه بر این ما اگر بتوانیم با سایر گروههای دانشجویی دگراندیش فعال در کشور ارتباط برقرار کنیم، کمی از فضای منجمد خبری و بایکوت مرگبار رسانه های ایران تاحدی نجات خواهیم یافت. این ارتباط با دو شرط مقدور می شود:

1-این گروهها مدعی پدرخواندگی کشور نباشند و دموکراسی را فراتر از حد شعار قبول کنند نه اینکه فقط حاضر به گفتگو در داخل چارچوبهای از پیش تعیین شده خودشان باشند.

2-ممکن است ما تفاوتهای فکری بسیاری با گروههای دیگر داشته باشیم ولی اشتراکاتمان هم کم نیست. ما می توانیم چارچوب گفتگوهایمان را در حد دموکراسی، جامعه مدنی و حقوق بشر کاهش بدهیم ولی در این حد قاطعانه عمل کنیم. بعضی از گروهها همچون ادوار تحکیم، کم- کم مسائل ما را درک می کنند و ما باید از آنها استقبال کنیم و حتی کمک کنیم تا بیشتر با مشکلات ما آشنا شوند و این اتحادها حتما برای طرفین مفید خواهد بود.

در پایان ضمن تشکر از دوستان عزیزمان در سایت اویرنجی بخاطر انجام این مصاحبه برای همه فعالین دانشجوئی آذربایجان موفقیت و پیروزی آرزو می کنم.