انتخابات پارلمانی ترکیە بە پایان رسید و نتایج آن توجە بسیاری از مردم دنیا را بخود جلب نمود. انتخاباتی کە یکی از مهمترین و هیجانی ترین انتخابات آن کشور بحساب می آمد. حزب دموکراتیک خلقها کە بنا بە پیشنهاد و طرح آقای عبداللە اوجالان از زندان تاسیس گردید با کسب  ١٣،٤٣  درصد آرا حزب چهارم، بلحاظ  تعداد نمایندگان حزب سوم و بلحاظ کسب استانها حزب دوم میباشد. و درضمن نمایندگان آن از  استانهای همجوار ایران، عراق، ارمنستان  و تا اندازەای سوریە  میباشد.

حزب حاکم عدالت و توسعە کە با پروژەهای کلان سیاسی ـ اقتصادی خود  در روئیای رسیدن بە سال ٢٠٢٣ صدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیە بود با مانع مواجە شد. گرچە  این حزب هرچند هنوز هم حزب اول برندە انتخابات هست اما برای رسیدن بە جشن  صد سالگی تاسیس ترکیە نوین  یک انتخابات دیگر را  سر راە دارد کە با  تغییرات انجام گرفتە ممکن است  موقعیت آن حزب  در آیندە  نیز بیشتر متزلزل گردد و در تکمیل پروژەهای کلان سیاسی، اقتصادی خود ناکام بماند. در واقع حزب عدالت و توسعە برای  پروژەهای خود بە تحکیم و  تثبیت جایگاە سیاسی خود نیاز داشت کە  این انتخابات آنرا  با چالشی جدی روبرو نمود. کشور ترکیە کە بواسطە اسلام سیاسی حزب حاکم  در سطح منطقەای بە  الگوی بهار عربی تعبیر میشد، تضعیف خواهد شد و از جهت دیگر قادر نخواهد بود کە پروژەهای متعدد  اقتصادی نظیر تاسیس فرودگاە بزرگ استانبول را کە قرار است در سال ٢٠٢٣ بە پایان برسد  بنام حزب خود نماید.

حزب عدالت و توسعە و شخص آقای اردوغان در ١٣ سال گذشتە بخوبی از کارت اسلام استفادە نمود. ایشان با سخنانش در کنفرانس داوس و همچنین ارسال کشتی بە غزە بە محبوبیت خود در داخل کشور افزود.  اینبار هم با در دست گرفتن کتاب قران در جریان سفرش بە کوردستان و کافر خواندن رقیبش آقای صلاح الدین دمیرتاش در صدد استفادە ابزاری از دین برآمد اما اینبار ـ برای اولین بار در تاریخ ترکیە ـ  کوردها فریب دین را نخوردند و بە آقای اردوغان نە گفتند. این حرکت مهم را  می توان بمنزلە سرآغاز پایان عصر طلایی اسلام سیاسی در ترکیە قلمداد نمود.

اینک دولت آتی ترکیە تشکیل  مستلزم ائتلاف حزب حاکم با یکی از احزاب راە یافتە بە پارلمان است. هرکدام از احزاب خواستەها و پیش شرطهایی برای دولت ائتلافی خواهند داشت. حزب دموکراتیک خلق بطور مشخص با سیاست منطقەای حزب حاکم بویژە در مورد  سوریە  مشکل جدی دارد.  حزب حرکت  ملی با  رویکرد شرقی حزب حاکم  بویژە در ارتباط با کوردها مشکل دارد  و در صورت ائتلاف این دو ممکن است حزب عدالت و توسعە  دچار شکاف و انشعاب گردد.  حزب تازە بە پارلمان راە یافتە دموکراتیک خلقها نیز خواستەهای مشخصی در خصوص حقوق ملی و زبانی کوردها و دیگر اقلیتهای دینی و ملی  دارد کە در چارچوب تحمل حزب حاکم نمی گنجد. بنابراین  هرکدام از آنها  از جهاتی با حاکمیت فعلی  زاویە دارند و همانطور کە نتیجە  این انتخابات برای کسی قابل پیش بینی نبود، تشکیل دولت آتی نیز فعلا قابل پیش بینی نیست .  

انتخابات ترکیە و در ضمن  اندک فضای باز موجود نشان داد کە کوردها آنگونە  کە در ٣٠ سال گذشتە،  دولت و رسانەهای تبلیغی آن کشور هیولایی از کورده و پ.ک.ک ساختە بودند نیستند و عملکرد چند سالە نمایندگان کورد و مباحث انتخاباتی این دورە قبل از انتخابات  تابوی کردهراسی را شکست.  این مرحلە  یک فرصت تاریخی برای تورکیە هست  کە بە شکاف دهها سالە  موجود پایان دادە شود. امروزە در سایە فضای نیمە باز شاهد هستیم کە طب استقلال خواهی کوردها فرونشستە است و در صورت حقوق مساوی ملتها و پایان انکار ملتهای غیر ترک دلیلی برای در پیش گرفتن راەهای دیگر نباشد. بنابراین دولتمردان هستند کە باید منافع ملی کشور را تشخیص دهند و طب جامعە را فرو نشانند.

 در چند دهە اخیر در حالیکە  اقلیتهای ملی مدرنتر از مرکز عمل نمودەاند،  حاکمان ترکیە ـ  ودر  ایران نیز ـ  اقلیتهای ملی را عقب افتادە و قبیلەای نشان دادە  و با این بهانەها و موارد دیگری بە سرکوب شدید پرداختەاند. باید بخاطر آوردد کە ٧٠ سال پیش و با ظهور دو جمهوری  آذربایجان و کوردستان با شعار دموکراسی برای ایران و خودمختاری برای دو ملت آذربایجان و کوردستان  پروژە  دموکراتیزە کردن ایران رقم خورد اما چون مرکز پذیرای آن نبود با انگ تجزیە طلبی بە مبارزە با آن پرداختند و هنوز هم بسیاری از مرکزاندیشان میخواهند آنگونە القا کنند کە تشکیل آن دو جمهوری برای تجزیە ایران بود. ترکیە نیز در چند دهە گذشتە برخورد مشابەای با خواستە کوردها داشت اما  در چند سال گذشتە ترکها  مسیر عقلانی در پیش گرفتە و کوردها نیز دموکراسی سراسری  را در اولویت کار خود قرار دادەاند.   اما در ایران کماکان بی خردی و انسداد  سیاسی پابرجاست.   

رمز پیروزی کوردها در این انتخابات چە بود؟

جامعە کوردستان همچون زمین بکر و دستنخوردەایست کە هرچە در آن بکارید بهرە خواهد داد. در زمینەهای دیگر هم همینگونە است. برای نمونە  در عرصە فیلم و سینما وضع هم همینگونە است. هر سینماکاری در کوردستان فیلم میسازد حتما جایزەای دریافت می کند.  در گذشتە هرکدام از احزاب ترکیە با ورود بە کوردستان رای آنان را بست می آوردند. دولتهای مسعود ایلماز،  در مقاطعی حزب جمهوری خلق و اخیرا نیز حزب اسلامی عدالت و توسعە موفقیتشان ناشی از آرای ارزان کوردها بود،  اما اینبار پایانی بر ارزانفروشی رای کوردها بود. هرکدام از سە حزب ترکیە کە با بودجە میلیاردی  دولت فعالیت می کنند  رای ثابت خود را دارند  اما حزب دموکراتیک خلقها بدون حمایت مادی دولت  می بایست برای عبور از پروسە ١٠%ی سیستم انتخاباتی آن کشور عبور کند و بە کسب آرا بپردازد،  این کار آنهم در جامعە ترکیە کە منافع شخصی در اولویت مردمان آن کشور است نیازمند برنامەریزی دقیق بود.

سخنی از شادروان ملا مصطفی بارزانی هست کە میگوید اگر چنانچە تمام خوبان ملت ما را دشمن بکشد و بدها را هم خودمان بکشیم کسی باقی نخواهد ماند.  در کشوریکە کورد علوی  حاضر بە تحمل کورد سنی نبود، کورد سنی حاضر بە پذیرش کورد ایزیدی نبود، سوریانی و ارمنی هرکدام تاریخ تلخی با کوردها داشتند حزب دموکراتیک خلقها آنان را باهم آشتی داد. با عبرت از این سخن،  حزب موجود نە اینکە  با کلیە احزاب همسو و مخالف ـ  بغیر از حزب اسلامی هوداپار ـ  در کوردستان ائتلاف نمود بلکە هزاران نفر از افرادی کە بە شیوە ی  عشیرەای علیە پ.ک.ک مسلح بودند بە حزب دموکراتیک خلقها پیوستند.  در سطح سراسری ترکیە نیز با جریانات چپ و چهرەهای شاخص ائتلاف کردند.  اگرچە نتایج انتخابات نشان میدهد  کە  بطور مطلق آرای بدست آمدە تنها از طرف خود کوردها بودە و تورکها بە این حزب رای ندادەاند اما بازهم از بعد جهانی و داخلی اعتباری برای حزب یادشدە میباشد. 

کوتاە سخن اینکە در عصر رسانەای  پروسە انتخابات ترکیە بر  ایرانیان هم کە تاکنون  از یک انتخابات واقعی محروم بودەاند   تاثیر خواهد گذاشت و همچنانکە آقای روحانی در جریان تبیغات انتخاباتی ادعا میکرد کە شایستە کشور ما نیست کە از ترکیە عقب بیفتیم مردم ایران نیز حق دارند از آقای روحانی بپرسند در صورت شایستە بودن مردم ایران آیا احزاب غیر اسلامی حق شرکت در انتخابات مثل ترکیە را خواهند داشت؟