اردوغان: پاکسازی دولت از «ویروس‌ها»، بررسی احیای حکم اعدام

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه یکشنبه ۱۷ ژوئیه / ۲۷ تیر در مراسم بزرگداشت قربانیان کودتای جمعه شب در برابر طرفدارانش در استانبول صحبت کرد. او گفت: «ما می‌خواهیم ویروس را از تمامی نهادهای دولتی پاکسازی کنیم.»

اردوغان افزود: «ساختارهای ضددولتی مانند غده سرطان در دولت گسترش پیدا کرده‌اند.»

او از طرفداران خود خواست تا باز هم در دفاع از دولت به خیابان‌ها بیایند.

شامگاه جمعه ۱۵ ژوئیه / ۲۵ تیر بخشی از نظامیان ترکیه که خود را «شورای صلح» می‌نامیدند علیه دولت دست به کودتا زدند. این کودتا با حضور مردم طرفدار دولت نافرجام ماند. بینالی ییلدیریم، نخست‌‌وزیر ترکیه اعلام کرد ۱۶۰ نفر در جریان کودتا کشته شدند که ۱۱۶ نفر از آن‌ها سربازان و غیرنظامیان وفادار به دولت بوده‌اند. او شمار مجروحان را ۱۱۴۰ نفر اعلام کرد.

در دو روز پس از کودتا طرفداران اردوغان در تظاهرات خود بارها خواهان بازگرداندن حکم اعدام به قوانین کشور شده‌اند و بینالی ییلدیریم نیز در نخستین نشست رسانه‌ای خود پس از کودتا، درباره احیای مجدد مجازات اعدام اعلام کرد که دولت ترکیه تغییرات قانونی را بررسی می‌کند.

رجب طیب اردوغان در سخنان روز یکشنبه خود به این موضوع نیز اشاره کرد و گفت: «در دمکراسی نباید خواست مردم نادیده گرفته شود.» او گفت مقامات مربوطه در این‌باره تصمیم‌گیری خواهند کرد.

با این حال اردوغان هشدار داد که «ما انتقامجو نیستیم» و بزرگترین انتقام را «خداوند می‌گیرد».

احیای مجدد حکم اعدام در ترکیه نگرانی نهادهای مدافع حقوق بشر در جهان، از جمله سازمان عفو بین‌الملل را برانگیخته است.

بازداشت مسئولان نظامی ترکیه که در کودتای نافرجام دست داشتند.

در این بین نیروهای امنیتی ترکیه همچنان به عملیات خود علیه مظنونان کودتاگر ادامه می‌دهند.

بکیر بوزداغ، وزیر دادگستری ترکیه اعلام کرد که حدود ۶۰۰۰ نفر، از جمله یک مشاور نزدیک اردوغان در امور نظامی بازداشت شده‌اند. او تأکید کرد که «عملیات پاکسازی» ادامه خواهد داشت.

نمایندگان وفادار دولت در نیروهای نظامی نیز گفته‌اند کودتاگران در ارتش «خنثی شده‌اند» و ارتش اکنون به‌طور کامل در اختیار دولت است.

پیش از آن، خبرگزاری آناتولی گزارش داده بود که صبح یکشنبه سرتیپ اوزهان اوزبکیر و بیش از ۵۰ سرباز دیگر در یک پایگاه ارتش در شهر دنیزلی، واقع در جنوب غرب ترکیه بازداشت شدند.

افزون بر این در پایگاه هوایی اینجیرلیک، ژنرال بکیر اِرجان به همراه ده‌ها سرباز دستگیر شدند. آن‌ها اکنون تحت بازجویی قرار دارند.

بر اساس گزارش‌های شبکه ان‌تی‌وی ۳۴ ژنرال بازداشت و زیر بازجویی‌اند، از جمله اِردال اوزتورک، فرمانده ارتش سوم و آدِم حدودی، فرمانده ارتش دوم ترکیه.

تعلیق بیش از دو هزار قاضی

خبرگزاری آناتولی همچنین گزارش داده است که فعالیت بیش از ۲۷۰۰ قاضی و وکیل دادگستری به حالت تعلیق در آمده است. گفته می‌شود در ترکیه حدود ۱۵ هزار قاضی وجود دارد.

خبرگزاری دوغان نیز گفته است شب گذشته (شنبه) تنها در عملیات شهرهای قونیه و گازیانتپ در مجموع ۱۳۶ قاضی و وکیل دادگستری بازداشت شده‌اند. آن‌ها متهم به همکاری با جنبش فتح‌الله گولن شده‌اند. دولت ترکیه و رجب طیب اردوغان گولن را مسئول کودتای جمعه شب می‌دانند اما گولن این اتهام را رد کرده است.

جنبش فتح‌الله گولن به جنبش «حزمت» (خدمت) شهرت دارد. گولن که ابتدا متحد اردوغان بود بعدها به یکی از مخالفان او تبدیل شد و در حال حاضر در آمریکا به‌سر می‌برد. در این مدت دولت ترکیه جنبش گولن را به‌عنوان یک سازمان تروریستی شناخته است.

رفتار دولت ترکیه با مظنونان کودتاگر نگرانی‌های جهانی را برانگیخته است. آمریکا از ترکیه خواسته است در محاکمه کودتاگران به قوانین احترام بگذارد و اتحادیه اروپا نیز در مورد استبداد در ترکیه هشدار داده است.