استالین ، پیشه وری و تجزیۀ ایران

جریان «فرقه دموکرات آذربایجان»، از نگاه داریوش شایگان

   سخن گفتن به فارسی ممنوع بود . زبان فارسی محو شده و همۀ اعلان ها و فیش ها به ترکی بود. روی بازو بند فدائیان که در خیابان ها گشت می زدند به ترکی نوشته شده بود : اولدو وار  دوندو یوخ ( مرگ آری ، تسلیم نه ) .  همۀ این ها برایم بی نهایت دردناک بود .نمی خواستم استان زادگاه پدری ام از مادر وطن جدا شود.در عین حال، این احساس را داشتم که این همه جز یک بازی ، جز بدل سازی و جز فریب بیش نیست.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

  آ.ائلیار :

« 21  آذر نقطه ی حرکت حل تبعیض در آذربایجان است و یک روز تاریخی ست که هزاران جوان مبارز در آن جان باختند.»

........................................................

اقای آ. ائلیار گرامی  !   کامنت ( شنبه, آوریل 6, 2013 - 23:21 ) شما ، از بسیاری جهات ، جای «اما و چرا » دارد، که به دلیل  تنگی وقت ، تنها به یک مورد آن می پردازم . همان موردی که 21 آذر را « نقطه ی حرکت حل تبعیض در آذربایجان » می داند.

 بی آن که قصد توهین به شما را داشته باشم ، باید بگویم که  شما مرتب ، یکی به نعل و  یکی به میخ می کوبید. در واقع ، از دید من ، شما هم یک تجزیه طلب هستید . منتهی ، یک تجزیه طلب  شرمگین ! شاید هم ، در تعلق به این یا آن نگاه و نظر، در تردید هستید ! یعنی یک  گوش تان ، دل سپرده  به ندای « وجدان روشنفکری » تان  است  و گوشت دیگرتان ، سر سپرده  به « هیاهوی برای هیچ »  و ... 

همۀ شواهد نشان می دهد که جریان فرقه دموکرات آذربایجان ، توطئه ای از سوی استالین برای ضمیمه کردن آذربایجان، به شوروی سابق بود. چیزی شبیه آن چه که در مورد کشورهای اروپای شرقی شاهدش بودیم.

من شرحی در مورد این واقعه ، از زبان داریوش شایگان که پدرش تاجری تبریزی و مادرش گرجی واز مهاچرین بود ،  برای تان باز نویسی می کنم . به امید آن که ، تکلیف تان را با خودتان روشن کنید.

 داریوش شایگان از فرهیختگانی است که به چند زبان، ترکی آذری ، فارسی ، انگلیسی ، روسی ، فرانسه و ... تسلط دارد. یکی از مقالات  فرنسوی اش ، به عنوان نثر نمونۀ فرانسوی ، در کتاب های دبیرستانی فرانسه دیدنی است.دکتر شایگان ، یکی از اندیشمندان جامع الاطرف روزگار ما است. در فلسفه هند صاحب نظر و صاحب ِ تالیف است (کتاب دو جلدی  آیین و مکتب های فلسفی هند ) ، اسطوره شناس است،هایدگر شناس برجسته ای  است و...  مهمتر از همه ، فارغ از « قیل و قال » های  روشنفکران عوام ( یا عوام روشنفکر)  ! است. آن چه می گوید ، سنجیده و به دور از احساسات و هیجان است و ...

شایگان می گوید :

« من در خانه زبان های گرجی ، روسی ( دایه ام روس بود ) ، ترکی عثمانی ( که مادرم با پدرم به آن زیان سخن می گفت)   و ترکی آذربایجانی  ( که پدرم با آن به مادرم جواب می داد ) را می شنیدم . زبان ترکی و فارسی  را این چنین آموختم . اما اهمیت زبان فارسی دلیل دیگری داشت .. فارسی زبان ... فرهنگ بود .من همواره دانسته ام که در این مجموعۀ قوم ها و زبان های گوناگون ، هویت من به زبان فارسی گره خورده است. پدرم نوعی پرستش شبه مذهبی نسبت به این زبان داشت که آن را به من نیز منتقل کرد. این مرد آذربایجانی ، نسبت به رسالت زبان فارسی در ایجاد تمرکز ، که پایۀ وحدت کشور بود ، سخت هشیار بود  ...

سال های بیست بود. در آن دوران روس ها آذربایجان را ضمیمۀ شوروی کرده و دولتی دست نشانده به نام « جمهوری دموکراتیک آذربایجان » به وجود آورده بودند. پدرم که برای امور تجارتی اش در تبریز بود از ما خواست به او بپیوندیم . ما چهل روز در خانه خاله ام که همسر یک مالک بزرگ ماکو بود ماندیم و در آن جا اعضاء با نفوذ رژیم [ پیشه وری ] ، و از آن جمله پلیس امنیتی ، وزیر دارایی و وزیر بهداری [ دولت پیشه وری ]  را تماشا می کردیم .همه ، حتی کودکان ، تا بن دندان مسلح بودند.هرگاه که دختر وزیر دارایی به دیدن ما می آمد ، لباس انیفورم به تن داشت و به آفتامات ( مسلسل  روسی ) و قطار فشنگ مسلح بود . سخن گفتن به فارسی ممنوع بود . زبان فارسی محو شده و همۀ اعلان ها و فیش ها به ترکی بود. روی بازو بند فدائیان که در خیابان ها گشت می زدند به ترکی نوشته شده بود : اولدو وار  دوندو یوخ ( مرگ آری ، تسلیم نه ) . همه این ها برایم بی نهایت دردناک بود . نمی خواستم استان زادگاه پدری ام از مادر وطن جدا شود.در عین حال، این احساس را داشتم که این همه جز یک بازی ، جز بدل سازی و جز فریب بیش نیست.

روزی که اولتیماتوم ترومن به اطلاع روس ها رسید ...  و استالین تصمصم به تخلیه استان گرفت ، همۀ این مبارزان و سلاح ها گویی به اشارۀ عصای جادویی ناپدید شدند . هنگامی که ارتش وارد تبریز شد هیچ مقاومتی مشاهده نشد و همان کسانی که در گذشته با کمونیست ها لاس می زدند ، اکنون با آغئوش باز از سلطنت طلبان استقبال می کردند و از این جهت به گمان من ، توده روحی جمعی است که می تواند به آسانی توسط عوام فریبان برانگیخته شود .  »