اين مراسم چهارشنبه سوری که به زعم رهبر ايران مبنای شرعی ندارد، از کجا وارد آداب و رسوم ايرانيان شده است؟

آيت الله صافی گلپايگانی نيز درباره اين مراسم گفته است در چنين مواردی که مستلزم اسراف فوق‌العاده و موجب خطراتی برای شخص و ديگر شهروندان است به هيچ وجه جايز نيست.
پيشتر هم زمانی که در سال ۸۸ مراسم چهارشنبه سوری بيشتر از هميشه رنگ و بوی سياسی گرفته بود آيت الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، گفت مراسم چهارشنبه آخر سال علاوه بر آن که هيچ مبنای شرعی ندارد مستلزم ضرر و فساد زيادی است که مناسب است از آنها اجتناب شود.

اما اين مراسم چهارشنبه سوری که به زعم رهبر ايران مبنای شرعی ندارد، از کجا وارد آداب و رسوم ايرانيان شده است؟
کوروش نيک نام، موبد زرتشتی و نماينده پيشين مجلس شورای اسلامی، در اين باره به راديو فردا می‌گويد مراسمی که در ايران باستان جشن گرفته می‌شده نام ديگری داشته و آداب آن هم با چهارشنبه سوری امروزی متفاوت بوده است.

او می‌افزايد: «۱۰ روز مانده به نوروز روان و فروه درگذشتگان ميهمان زمينی‌ها بودند. ايرانيان جشنی به نام گهن بار داشتند که اکنون هم زرتشتيان آن را برگزار می‌کنند. پنج روز مانده به سال نو در نيايشگاه های نزديک خانه و يا در خانه خودشان جمع می‌شدند و آتشی که در خانه فراهم کرده را فروزانتر می‌کردند. چون در باور سنتی آنها روان و فروه درگذشتگان بايد از بالا به پايين بيايند و با اين آتش راهنماييشان می‌کنند. پيش از آن هم خانه تکانی انجام داده‌اند چون قرار است اين ميهمانان با آنها باشند. بعد ازاين پنج روز در سپيده دم روز آغاز نوروز، اين آتش را به بالای بلندی‌ها مانند پشت بام خانه می‌بردند و روشن می‌کردند تا روان و فروه درگذشتگان را بدرقه کنند.»

آن طور که اين موبد زرتشتی می‌گويد با ورود اسلام به ايران، جشن «گهن بار پنجه» شکل ديگری به خود گرفت و دليلش اين بود که ايرانيان تازه مسلمان شده می‌خواستند هنوز آداب کهن خود را انجام دهند.

کوروش نيک نام اين روند را چنين توضيح می‌دهد:« حکومت‌های اوليه اسلامی يعنی حکومت‌های اموی و عباسی نمی‌گذاشتند اين جشن انجام شود. ايرانيانی که آن زمان مسلمان شده بودند فکر تازه ای کردند برای اين که به حکومت‌ها بقبولانند اين جشن می‌تواند جشن اسلامی هم باشد. ايرانيان متوجه شدند برخی اقوام عرب روز چهارشنبه را نحس می‌دانند، پس اين مسئله را مطرح کردند که ما آتشی روشن می‌کنيم تا نحسی چهارشنبه را در سال آينده از بين برده باشيم.»

اما آقای نيک نام درمورد برخی اظهارنظرها در زمينه خرافی‌گری در مراسم چهارشنبه سوری و لزوم حذف آن می‌گويد اين خود مردم هستند که بايد تعيين کنند چه مراسم سنتی بايد برگزار شود.

وی معتقد است:« ملت ها با سنت‌های خود شکل گرفته و بزرگ شده‌اند. حالا اگر ما بگوييم کداميک از سنت‌ها خرافی است و بايد کنار گذاشته شود و کداميک درست است، وقتی مردم با آن سنت‌ها سازگار شوند نمی‌توانيم از آنان بگيريم. زيبايی جشن چهارشنبه سوری که پيش از آغاز سال نو است به خاطر هماهنگی شادی و آتش بازی با آمدن رويداد نيکی در تاريخ ملت است. خوشبختانه اين آتش بازی در ۲۲ بهمن هم از طرف دولت انجام می‌شود تا بگوييم انقلاب کرديم. حالا چه اشکالی دارد دولت هم از مراسم چهارشنبه سوری حمايت کند و فضايی باز در کنار شهرها و يا پارک ها در اختيار مردم قرار دهد. شادی در وجود مردم است چون قرار است سال نو بيايد. مردم کار خاصی نمی‌کنند فقط اگر با آنها لجبازی نشود نيازی نيست بمب و ترقه بيندازند، جايی را خراب کرده و آتش سوزی ايجاد کنند.»

هر سال در جريان برگزاری مراسم چهارشنبه سوری بسياری مجروح شده و برخی جان خود را نيز از دست داده‌اند. تنها در سال ۱۳۸۹ در ايران ۲۹۰ حادثه توسط آتش نشانی گزارش شده و ۲۱ نفر مجروح شده بودند.

در روزهای گذشته اما فرمانده نيروی انتظامی، اسماعيل احمدی مقدم، گفته بود نيروی انتظامی با هر گونه تجمع در مراسم چهارشنبه آخر سال برخورد خواهد کرد.