اینکه حاکمیت کشور به خود ببالد که کوفی عنان در سفر دو روزه‌اش به ایران با اشاره به سابقه و نقش جمهوری اسلامی در مسائل منطقه، حمایت ایران از طرح شش ماده‌ای را مهم بخواند و از آن قدردانی کند، نباید مسئولان کشور را از تبعات ناکام ماندن این طرح، یا حل آن به صورتی که مورد پذیرش جمهوری اسلامی نیست غافل سازد. حتی اگر آتش‌بسی موقتی در سوریه به رویارویی نظامی میان طرفین درگیر بینجامد و حتی اگر گفت‌و‌گوی میان مخالفان و موافقان دولت بشار اسد پا بگیرد، سوریه‌ای که از این آزمون جان به در خواهد بُرد خواهد شد، سوریه‌ای نیست که متحد استراتژیک ایران در منطقه باقی بماند. باید از هم اکنون برای خروج کشور از انزوای کامل چاره‌ای اندیشید.
جایگاه جمهوری اسلامی ایران در معادله سوریه
سفر دبیرکل سابق سازمان ملل به ایران در چارچوب و به منظور جلب همکاری کشورهای حامی رژیم سوریه یعنی چین، روسیه و ایران انجام شد. کوفی عنان که در این مأموریت، هم نماینده بان کی مون دبیرکل سازمان ملل است و هم نماینده اتحادیه عرب، قبل از ورود به تهران به روسیه و چین سفر کرده بود. هم ایران، هم کشورهای غربی و هم مسئولان حکومت بشار اسد و هم دولت ترکیه به خوبی به نوع حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از دولت بشار اسد آگاهند. دولت ترکیه دوبار موضوع ارسال سلاح برای حکومت بشار اسد از طرف ایران را علنی ساخت و اخیراً نیز نشریه "وال استریت جورنال" با مروری بر آنچه مداخلات سپاه قدس در سوریه می‌خواند به ارسال چهار محموله کمک‌های نظامی ایران از راه هوا برای سوریه خبر داده است.
اینک با توجه به اصرار چین و روسیه، کشورهای غربی و اتحادیه عرب تصمیم گرفته‌اند به دولت بشار اسد یک فرصت دیگر برای خروج مسالمت‌آمیز از این بحران بدهند و از ایران نیز خواسته شده که بر طبل جنگ در سوریه نکوبد. پیش‌شرط ایران برای اینکار، عملاً یک چیز بیشتر نبوده‌است و آن باقی ماندن بشار اسد بر مسند قدرت است. نگاهی به شش بند پاسخی که ایران به کوفی عنان داده‌است به روشنی نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی تمامی "تخم مرغ‌های" خود را در سبد بشار اسد گذاشته‌است. این شش بند که در مطبوعات کشور منتشر شدند عبارتند از: "۱- بشاراسد خط قرمز ایران است و جمهوری اسلامی به هیچ وجه اجازه سقوط رئیس جمهوری قانونی سوریه را نمی‌دهد. ۲- هرتغییری درسوریه درچارچوب اصلاحات آغازشده ازسوی رئیس جمهوری قانونی این کشور و زیر نظر بشاراسد محتمل است. ۳- هرگونه برخورد غیراصولی با موضوع سوریه آثار و تبعات مخربی درفضای منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای خواهد داشت.۴ هیچ کس حق ندارد حقوق مشروع مردم سوریه را نادیده بگیرد و باید فرصت لازم به بشاراسد داده شود تا اصلاحات انجام شود. ۵- مداخله خارجی درامور سوریه و ایجاد درگیری‌های مسلحانه از جانب برخی کشورهای منطقه که به صراحت اعلام کرده‌اند تا براندازی بشاراسد ایستاده‌اند بلافاصله باید قطع شود. ۶-راه حل مسئله سوریه پایبندی همه طرف ها به قواعد دموکراسی است.
از تأکید اسفباری که در بند ششم در مورد "لزوم رعایت دموکراسی" شده و از تهدیدِ به همان اندازه اسفباری که در بند سوم آمده‌است اگر بگذریم، در باقی بندها فقط و فقط یک حرف تکرار شده است: بشار اسد باید بماند.
آیا بشار اسد خواهد ماند؟
بیائید امیدوار باشیم که آتش‌بس رعایت شود و چند هفته‌ای به طول بینجامد تا فرصت برای نشاندن طرفین سر میز مذاکره فراهم گردد. امیدی که نشانه‌های جدی‌ای برای ابراز آن وجود ندارد. اگر هم گزارش‌های ارسالی از طرف کشورهای غربی و ترکیه را مبنی بر اینکه دولت سوریه تانک‌ها و سلاح‌های سنگینش را عقب نکشیده است، "مغرضانه" بدانیم می‌توانیم به گزارش احمد فوزی، سخنگوی کوفی عنان اشاره کنیم که تایید کرد که روز جمعه "آتش‌بس شکننده" به‌طور نسبی برقرار بوده‌است. با این همه، فرض را بر رعایت آتش‌بس بگذاریم. اولین نتیجه آتش‌بس، گسترش مجدد اعتراضات خیابانی خواهد بود. اتفاقی که دقیقاً روز جمعه افتاد.
یک روز پس از اعلام آتش‌بس، ده‌ها هزار نفر
مخالفت خود را با رژیم بعث به نمایش گذاشتند. به گزارش خبرگزاری‌ها، در این تظاهرات صلح‌آمیز که توسط اپوزیسیون این کشور را فراخوانده شده بود، بین ۳ تا ۱۱ نفر کشته شدند. بنا بر گزارشات رسیده، از صبح جمعه تظاهرات مخالفان در مناطق گوناگون آغاز شد. در سراسر سوریه ده‌ها هزار نفر در راهپیمایی‌ها و گردهمایی‌ها شرکت کردند. در ادلب و درعا تعداد تظاهرکنندگان به مراتب بیشتر از مناطق دیگر بوده است. همچنین خبرگزاری فرانسه به نقل از مخالفان گزارش داد که نیروهای دولتی به طور پراکنده به برخی از معترضان حمله کرده و در ادلب، حما، درعا و حوالی دمشق دست کم ۵ نفر را کشته‌اند. رویترز تعداد کشته‌شدگان را ۳ نفر و خبرگزاری آلمان ۱۱ نفر اعلام کردند.
تردیدی نیست که تظاهرات ادامه پیدا خواهند کرد و دامنه‌شان گسترش خواهد یافت. همچنین به تعداد پناهجویان به کشورهای همسایه، به تعداد افرادی که نیاز به کمک دارند و هم اکنون نیز حدود یک میلیون نفر برآورد شده‌اند افزوده خواهد شد. نتیجه اینکه، یا دولت بشار اسد بار دیگر دست به اسلحه خواهد برد که در این صورت مداخله نظامی خارجی مسلم خواهد بود؛ یا حکومت بعثی خود دست به تغییرات مهمی خواهد زد تا به اعتراضات پایان دهد. تغییراتی که رفتن بشار اسد یگانه معیار جدی گرفتن آن خواهد بود. در هر دو صورت راهی که جمهوری اسلامی برای مشارکت در پروژه صلح پیشنهادی کوفی عنان برگزیده است با شکست جدی روبرو خواهد شد.
انزوای ایران
شکست سیاستی که مسئولان جمهوری اسلامی در قبال سوریه اتخاذ کرده‌اند قطعی است. سیاستی که متأسفانه دیگر از آن نه راه پیش دارند و نه راه پس. اما این شکست در عین حال به معنای انزوای روزافزون کشور و بیدار شدن همه دشمنی‌های نو و کهنه علیه کشور خواهد بود. دیگر نه تک و توک همسایگان حاشیه جنوبی خلیج فارس که هنوز به جمع متخاصمان نپیوسته‌اند یارای مقاومت در برابر تصمیمات اتحادیه عرب را خواهند داشت و نه دیگر رهبران ترکیه به دنبال ایفای نقش میانجی میان ایران و غرب خواهد بود. در این شرایط حتی عقب‌نشینی کامل نیز در حوزه انرژی هسته‌ای کفاف کار را نخواهد داد و هر عقب‌نشینی‌ای جز ضعف شدید معنایی نمی‌دهد. ضعفی که تردیدی نیست مورد استفاده تمامی کسانی که هم اکنون انتظار زمینگیر شدن ایران را می‌کشند قرار خواهد گرفت.
برای خروج از مخمصه‌ای که ندانم‌کاری‌ها و ناکارآمدی‌های مسئولان کشور، ایران را در آن گرفتار کرده‌است یک راه بیشتر وجود ندارد و آن چرخش ۱۸۰ درجه‌ای در سیاست داخلی است. فقط و فقط با شکستن حصر رهبران جنبش سبز، آزادی زندانیان سیاسی، محکوم کردن جدی راهزنان و شیادانی که در این سال‌ها از فروپاشی دستگاه سیاسی کشور برای اختلاس و دزدی و جنایت استفاده کرده‌اند است که می‌توان با ایجاد نوعی جو آشتی ملی و بازسازی اقتدار کشور، چشم طمع همسایگان را از کشور دور نگاه داشت.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید