کشورهای اروپایی در مذاکرات وین: مواضع ایران در تعارض با برجام است

همزمان با دیدار نمایندگان کشورهای اروپایی در مذاکرات برجام با هیئت مذاکره‌کننده آمریکایی در وین، این کشورها نسبت به روند مذاکرات وین ابراز یاس و نگرانی کردند و نماینده روسیه پیشرفت مذاکرات را کند دانسته است.

شامگاه گذشته، نمایندگان آلمان، بریتانیا، فرانسه و اتحادیه اروپا در مذاکرات هسته‌ای با ایران با اعضای هیئت مذاکره‌کننده آمریکایی به ریاست رابرت مالی دیدار کردند. این نشست پس از چند جلسه گفتگوی رو در رو بین نمایندگان کشورهای باقیمانده در برجام با هیئت ایرانی صورت گرفت.

جمهوری اسلامی از گفتگوی مستقیم با ایالات متحده خودداری می‌کند.

همزمان، دیپلمات‌های ارشد کشورهای اروپایی متن بیانیه مشترکی را در اختیار رسانه‌ها قرار داده و نسبت به روند مذاکرات وین ابراز نگرانی شدید کردند.

در این بیاینه آمده است که هنوز مذاکرات جدی بین ایران و اعضای برجام در مورد "نجات" توافق سال ۲۰۱۵ صورت نگرفته و "تا این لحظه، هنوز نتوانسته‌ایم به مذاکرات واقعی بپردازیم".

امضاکنندگان این بیانیه هشدار داده‌اند که "زمان رو به اتمام است و بدون پیشرفت مطلوب و با توجه به پیشبرد سریع برنامه هسته‌ای ایران، برجام به زودی به پوسته‌ای خالی تبدیل خواهد شد."

مذاکرات بازگشت ایالات متحده به برجام پس از آغاز دوره ریاست جمهوری جو بایدن با دولت حسن روحانی آغاز شد اما پس از اعلام انتخاب ابراهیم رئیسی به ریاست جمهوری، به درخواست جمهوری اسلامی برای مدتی به حالت تعلیق درآمد.

دور جدید مذاکرات هسته‌ای که از هشتم آذر آغاز و روز دوازدهم آذر ماه متوقف شده بود، پس از مدتی وقفه بار دیگر از پنج‌شنبه ١٨ آذر در وین از سر گرفته شده است.

در نشست‌های قبلی، نمایندگان ایران متنی حاوی خواسته‌های خود را در اختیار شرکت‌کنندگان قرار دادند که واکنش منفی کشورهای غربی و حتی ابراز ناخرسندی هرچند ملایم روسیه را در پی داشت. به گفته کشورهای غربی، در این متن جمهوری اسلامی تمامی توافق‌های صورت گرفته با دولت قبلی را منتفی دانسته و خواستار مذاکره مجدد در مورد تمامی موضوعات مورد توافق در نشست‌های قبلی شده بود.

رویکرد جمهوری اسلامی باعث بروز تردید در میان کشورهای غربی شد و وزیر امور خارجه فرانسه صراحتا حکومت ایران را متهم کرد که در این مذاکرات، در صدد وقت‌کشی است تا همزمان برنامه تسلیحات اتمی خود را به پیش ببرد.

وزیر خارجه ایالات متحده نیز با تکرار همین دیدگاه گفت که آمریکا اجازه نخواهد داد ایران هرگز به اسلحه اتمی دست یابد و وزیر امور خارجه بریتانیا نیز هشدار داد که آخرین فرصت برای حفظ برجام به سرعت از دست می‌رود. آلمان نسبت به چشم‌انداز مذاکرات ابراز بدبینی کرد.

دیپلمات‌های کشورهای اروپایی در بیانیه مشترک خود گفته‌اند که "در بررسی مواضع جدید ایران که مغایر برجام بوده و از محدوده آن فراتر می‌رود وقت گرانبها را تلف می‌کنیم."

آنان با ابراز سرخوردگی از رویکرد ایران در این مذاکرات گفته‌اند که "اصول کلی یک توافق جامع و منصفانه کاملا مشخص است و از تابستان هم مشخص بوده است، اصولی که ضمن حذف تمامی تحریم‌های مرتبط با برجام، به نگرانی‌های ما در ارتباط جلوگیری از گسترش تسلیحات اتمی نیز می‌پردازد."

پیشتر سخنگوی کاخ سفید و وزیر دفاع آمریکا درمورد شکست مذاکرات هسته‌ای هشدار داده و گفته بودند که اگرچه دولت آمریکا دیپلماسی را بهترین راه برای مواجهه با برنامه هسته‌ای ایران می‌داند اما جو بایدن به دولت دستور داده است تا برای گزینه‌های دیگر در صورت شکست دیپلماسی آماده شوند.

در خبری دیگر در همین مورد، خبرگزاری روسی تاس به نقل از سرگئی اولیانوف، نماینده آن کشور در مذاکرات اتمی گفته است که "مذاکرات برجام پیش می‌رود، البته نه با سرعت لازم، اما در حرکت است."

وی همچنین گفته است که سرنوشت سانتریفوژهای ایران در صورت احیای برجام "یکی از دهها مساله‌ای است" که در مذاکرات برجام باید حل و فصل شود.

بهادری جهرمی در نشست روز سه‌شنبه ۲۳ آذر خود تاکید کرد که «همه پیشنهادات تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی در وین، در چارچوب توافق شش‌دور قبلی بوده است.»

اظهارنظر سخنگوی دولت ایران در حالی است که دیپلمات‌های ارشد کشورهای اروپایی عضو برجام در متنی که دوشنبه ۲۲ آذر در اختیار رسانه‌ها قرار دادند، گفتند که در مذاکرات وین زمان بدون حصول پیشرفتی سریع، رو به پایان است و با توجه به سرعت برنامه‌ هسته‌ای ایران، برجام به‌زودی به توافقی توخالی بدل خواهد شد.

دیپلمات‌های اروپایی همچنین تیم مذاکره‌کننده ایران را عامل تلف کردن با طرح مواضع مغایر با برجام معرفی کردند و گفتند که تاکنون، «مذاکرات واقعی آغاز نشده است و زمان با مواضع مغایر با برجام و یا فراتر از برجام ایران» در حال از دست رفتن است.

علی باقری کنی معاون وزیر خارجه ایران و مذاکره‌کننده ارشد در گفت‌وگو‌های وین بعد از انتشار موضع اروپایی‌ها در توییتی، آنها را به مقصر‌نمایی متهم کرد و نوشت: «بعضی بازیگران به جای دیپلماسی واقعی به عادت مقصرنمایی خود پافشاری می‌کنند. ما سریعا پیشنهادهای‌مان را ارائه کردیم و به نحوی سازنده و منعطف تلاش کردیم تا اختلافات کم شود.»

مقام‌های غربی به جمهوری اسلامی هشدار داده‌اند که مذاکرات کنونی در وین، آخرین فرصت برای بازگشت به برجام است.

شش دور مذاکرات برای احیای برجام در ماه‌های پایانی دولت روحانی برگزار شد و آخرین دور در حالی که دولت وعده قریب الوقوع بودن توافق را می‌داد در خرداد ماه بدون رسیدن به نتیجه به پایان رسید.

دولت رئیسی بعد از حدود شش ماه به این مذاکرات بازگشته اما می‌گویند اصلاحاتی در پیش‌نویس متن توافق شش دور قبلی ایجاد کرده‌اند.

قدرت‌های غربی طرف مذاکره با ایران می‌گویند انتظارات جدید ایران راه را برای رسیدن به توافق بسته است.

با توجه به ارزیابی همه طرف‌ها، به نظر می‌رسد این دور از مذاکرات وین هم بدون رسیدن به توافق به پایان برسد.

میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین که معمولا دیدگاهی خوشبیانه نسبت به نتیجه مذاکرات ارائه می‌کند روز دوشنبه ۲۲ آذر این مذاکرات را «رو به جلو اما نه‌چندان سریع» توصیف کرد و گفت: «یکی از موضوعات حساس مطرح‌ شده در مذاکرات وین مربوط به سانتریفیوژهای غنی‌سازی در سایت‌های هسته‌ای ایران است که این تنها یکی از ده‌ها مساله‌ای است که باید حل‌وفصل شود»