هشدار اروپایی ها درباره احتمال فروپاشی برجام

این بیانیه که روز سه شنبه (۱۴ دسامبر)‌ در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک توسط نیکلاس دی ریوایر سفیر فرانسه قرائت شد می گوید که برنامه هسته‌ای ایران هرگز به اندازه امروز پیشرفته نبوده است و صلح و امنیت بین المللی و نظام جهانی منع اشاعه را تضعیف می کند.

این بیانیه می افزاید: «ایران از مصالحه هایی که پس از چندین هفته مذاکرات سخت به دست آمده بود، عقب نشینی کرده و در عین حال درخواست‌های حداکثری بیشتری را ارائه کرده است. ما به نقطه‌ای نزدیک می‌شویم که تشدید برنامه هسته‌ای ایران، برجام را به‌ طور کامل از بین خواهد برد.»

سه قدرت اروپایی می افزایند: «اکنون درهای دیپلماتیک برای ایران برای انجام یک توافق کاملا باز است. ایران باید بین فروپاشی برجام و یک توافق منصفانه و جامع به نفع مردم و ملت ایران یکی را انتخاب کند.»

آنها هشدار دادند: «ادامه تشدید تنش هسته‌ای ایران به این معنی است که ما به سرعت در حال رسیدن به پایان راه هستیم.»

شورای امنیت سازمان ملل متحد عصر سه شنبه نشستی درباره اجرای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ برگزار کرد.

مجید تخت روانچی، سفیر ایران در سازمان ملل متحد، در این جلسه گفت که پیشنهادات ایران در وین کاملا با مفاد برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ منطبق است.

او گفت: «اگر طرف‌های دیگر اراده سیاسی واقعی برای احیای برجام دارند، باید شجاعت لازم و کافی برای پذیرش اجرای کامل، مؤثر و قابل راستی‌آزمایی همه تعهدات خود ذیل برجام را داشته باشند.»

هم زمان، یک مقام ارشد سازمان ملل متحد خواهان نرمش آمریکا و ایران در مذاکرات احیای برجام شد.

رزماری دی کارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی و صلح، به شورای امنیت گفت: «من از ایالات متحده می‌خواهم تحریم‌های خود را همانطور که در توافق ذکر شده لغو یا به حالت تعلیق درآورد و معافیت‌های مربوط به تجارت نفت با جمهوری اسلامی ایران را تمدید کند.»

رزماری دی کارلو همچنین از ایران خواست تدابیری که مغایر تعهدات هسته‌ای‌اش در چارچوب برجام اتخاذ کرده است را کنار بگذارد.

ایران پیشتر در روز سه شنبه به انتشار بیانیه سه کشور اروپایی عضو برجام در انتقاد شدید از رویکرد خود در مذاکرات وین واکنش نشان داده بود.

خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا) با «غیرسازنده» توصیف کردن آن بیانیه، به نقل از علی باقری، سرپرست مذاکره‌کننگان ایران گفته بود: «بعضی بازیگران به جای دیپلماسی واقعی به عادت مقصرنمایی خود پافشاری می‌کنند.»

او گفت که ایران متون پیشنهادی خود را در خصوص توافق احیای مفاد برجام ارائه کرد. «ما به نحوی سازنده و منعطف تلاش کردیم تا اختلافات کم شود.»

این مقام ایرانی افزود: «دیپلماسی خیابانی دو طرفه است. اگر اراده برای جبران خطای مقصر باشد، راه برای توافق خوب و سریع هموار می‌شود.»

واکنش اخیر بلینکن و اروپا

پیشتر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا با اشاره به مذاکرات وین گفت: «آنچه تاکنون دیده‌ایم، این است که ایران با پیش گرفتن مواضع کاملا تازه‌ای که با بازگشت به برجام مغایرت دارد، زمان با ارزشی را از دست می‌دهد. در این ساعت و در این روز، ما همچنان رویکرد دیپلماسی را دنبال می‌کنیم زیرا این رویکرد هم اکنون بهترین گزینه است اما در عین حال فعالانه با متحدان و شرکای خود بر سر جایگزینها بحث می‌کنیم.»

همزمان با دیدار نمایندگان کشورهای اروپایی در مذاکرات برجام با هیئت مذاکره‌کننده آمریکایی در وین، این کشورها نسبت به روند مذاکرات وین ابراز یاس و نگرانی کرده بودند و نماینده روسیه پیشرفت مذاکرات را کند دانسته بود.

نمایندگان آلمان، بریتانیا، فرانسه و اتحادیه اروپا در مذاکرات هسته‌ای با ایران با اعضای هیئت مذاکره‌کننده آمریکایی به ریاست رابرت مالی دیدار کردند. این نشست پس از چند جلسه گفتگوی رو در رو بین نمایندگان کشورهای باقیمانده در برجام با هیئت ایرانی صورت گرفت.

جمهوری اسلامی از گفتگوی مستقیم با ایالات متحده خودداری می‌کند.

همزمان، دیپلمات‌های ارشد کشورهای اروپایی متن بیانیه مشترکی را در اختیار رسانه‌ها قرار داده و نسبت به روند مذاکرات وین ابراز نگرانی شدید کردند.

در این بیاینه آمد که هنوز مذاکرات جدی بین ایران و اعضای برجام در مورد «نجات» توافق سال ۲۰۱۵ صورت نگرفته و «تا این لحظه، هنوز نتوانسته‌ایم به مذاکرات واقعی بپردازیم.»

امضاکنندگان این بیانیه هشدار داده‌اند «زمان رو به اتمام است و بدون پیشرفت مطلوب و با توجه به پیشبرد سریع برنامه هسته‌ای ایران، برجام به زودی به پوسته‌ای خالی تبدیل خواهد شد.»

در این بیاینه آمده است که هنوز مذاکرات جدی بین ایران و اعضای برجام در مورد نجات توافق سال ۲۰۱۵ صورت نگرفته و «تا این لحظه، هنوز نتوانسته‌ایم به مذاکرات واقعی بپردازیم.»

امضاکنندگان این بیانیه هشدار داده‌اند که «زمان رو به اتمام است و بدون پیشرفت مطلوب و با توجه به پیشبرد سریع برنامه هسته‌ای ایران، برجام به زودی به پوسته‌ای خالی تبدیل خواهد شد.»

"خواسته‌های جدید" ایران

مذاکرات بازگشت ایالات متحده به برجام پس از آغاز دوره ریاست جمهوری جو بایدن با دولت حسن روحانی آغاز شد اما پس از اعلام انتخاب ابراهیم رئیسی به ریاست جمهوری، به درخواست جمهوری اسلامی برای مدتی به حالت تعلیق درآمد.

دور جدید مذاکرات هسته‌ای که از هشتم آذر آغاز و روز دوازدهم آذر ماه متوقف شده بود، پس از مدتی وقفه بار دیگر از پنج‌شنبه ١٨ آذر در وین از سر گرفته شده است.

در نشست‌های قبلی، نمایندگان ایران متنی حاوی خواسته‌های خود را در اختیار شرکت‌کنندگان قرار دادند که واکنش منفی کشورهای غربی و حتی ابراز ناخرسندی هرچند ملایم روسیه را در پی داشت. به گفته کشورهای غربی، در این متن جمهوری اسلامی تمامی توافق‌های صورت گرفته با دولت قبلی را منتفی دانسته و خواستار مذاکره مجدد در مورد تمامی موضوعات مورد توافق در نشست‌های قبلی شده بود.

رویکرد جمهوری اسلامی باعث بروز تردید در میان کشورهای غربی شد و وزیر امور خارجه فرانسه صراحتا حکومت ایران را متهم کرد که در این مذاکرات، در صدد وقت‌کشی است تا همزمان برنامه تسلیحات اتمی خود را به پیش ببرد.

وزیر خارجه ایالات متحده نیز با تکرار همین دیدگاه گفت که آمریکا اجازه نخواهد داد ایران هرگز به اسلحه اتمی دست یابد و وزیر امور خارجه بریتانیا نیز هشدار داد که آخرین فرصت برای حفظ برجام به سرعت از دست می‌رود. آلمان نسبت به چشم‌انداز مذاکرات ابراز بدبینی کرد.

دیپلمات‌های کشورهای اروپایی در بیانیه مشترک خود گفته‌اند که "در بررسی مواضع جدید ایران که مغایر برجام بوده و از محدوده آن فراتر می‌رود وقت گرانبها را تلف می‌کنیم."

دبیرکل سازمان ملل: ایران به تعهدات برجامی خود بازگردد

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، در گزارش خود برای نشست شورای امنیت درباره اجرای برجام، از اقدامات ایران در نقض برجام ابراز تاسف کرده و خواهان بازگشت ایران به تعهدات برجامی خود شد.