ایجاد وقفه در مذاکرات وین و اتهامات دو طرف به یکدیگر

این دور از مذاکرات میان کشورهای ۴+ ۱ و ایران روز جمعه پایان یافته است.

در حالیکه سه کشور اروپایی آلمان، بریتانیا و فرانسه اعلام کردند که توقف مذاکرات به درخواست ایران صورت گرفته، علی باقری‌کنی مذاکره کننده ارشد ایران به خبرگزاری ایسنا گفته است که " ایران در این مرحله خواستار توقف مذاکرات نبوده بلکه ما از ابتدا توافق کردیم که لازم است پس از رسیدن به پیش‌نویس توافق، استراحت داشته باشیم."

وی گفت که "اگر طرف مقابل دیدگاه‌ها و مواضع منطقی جمهوری اسلامی ایران را بپذیرد، گفت‌وگوهای دور جدید می‌تواند آخرین دور مذاکرات باشد".

سه کشور اروپایی در بیانیه‌ای پس از توقف مذاکرات در روز جمعه گفته‌اند که "ما به تصمیم باقری کنی، مذاکره‌کننده اصلی ایران برای بازگشت به تهران جهت رایزنی استقبال می‌کنیم هرچند این مسئله وقفه‌ای مایوس‌کننده در مذاکرات می‌اندازد. ما به همراه شرکای چینی، روسی و آمریکایی‌مان آماده ادامه دادن مذاکرات بودیم."

دیپلمات‌های خارجی در وین هم گفته‌اند که ایران خواستار این وقفه در مذاکرات بوده، و هنوز تاریخ دقیقی برای از سرگیری مذاکرات تعیین نشده است.

میخاییل اولیانوف نماینده روسیه در گفتگوهای احیای برجام در وین به خبرگزاری تاس گفته است هنوز  تاریخ از سر گیری مذاکرات با ایران مشخص نیست ولی دو احتمال وجود دارد. "از سرگیری مذاکرات در سطح کارشناسی در ۲۷ دسامبر و یا اینکه سوم ژانویه زمانی که همه برای شرکت در مذاکرات آماده اند."

این دیپلمات روس تاکید کرده هیات کشورش در این مذاکرات حاضر شده بدون وقفه برای. پیشبرد مذاکرات فعالیت کند.

خبرگزاری تاس روسیه نوشته در پایان گفتگوهای روز جمعه طرف های مذاکرات تایید کرد‌ه اند که "ادامه مذاکرات بر مبنای اسنادی خواهد بود که در شش دوره اول مذاکرات تا ماه ژوئن تعیین شده است"

این موضوع کاملا با ادعای حکومت ایران در تناقض است.

آقای باقری کنی در گفتگو با خبرگزاری صدا و سیما گفته است اسنادی که مبنای مذاکرات پیش روست دیگر اسناد نهایی شده در بیستم ژوئن و دور ششم مذاکرات وین نخواهد بود.

به گزارش ایسنا، علی باقری پس از پایان مذاکرات این دور در وین در جمع خبرنگاران گفته در طی یک هفته گذشته مذاکرات بسیار سنگین و فشرده بین طرف‌ها در سطوح مختلف برگزار شد و دیدگاه های طرف ها مبادله شد تا در نهایت اروپایی ها هم مجاب شدند که دیدگاه های ایران به عنوان مبنایی برای مذاکرات جدی و نتیجه بخش پذیرفته شود.

این دیپلمات ایرانی گفت: "در مذاکرات هفته گذشته در موضوع لغو تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای به دو سند دست پیدا کردیم که مبنای مذاکرات در آینده نزدیک در وین خواهد بود".

آقای باقری در پاسخ به این پرسش که قبلا روی پیش نویس وین ۶ عنوان می شد ترکیب اختلافات میان دو طرف ها تا ۸۰ درصد اختلاف است و ۲۰ درصد تفاهم، آیا الان می توانید بگویید اختلافات در این متون چند درصد است؟ گفت: "درصد نمی توانم بگویم. اما به هر حال اختلاف وجود دارد. همان اختلافاتی که در پیش نویس وین ۶ است وجود دارد و چندتایی هم به آنها اضافه شده است".

بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه کشور اروپایی حاضر در گفتگوها در بیانیه‌ای از توقف مذاکرات اظهار "تاسف" کردند و گفتند: "در ۲۴ ساعت گذشته پیشرفت‌های فنی حاصل شده اما این فقط ما را به جایی می‌برد که در ماه ژوئن می‌باید بودیم."

اشاره آنها به توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تعویض دوربین‌های نظارتی در تاسیسات هسته‌ای کرج است.

رییس هیات مذاکره کننده ایران در وین درباره زمان پایان مذاکرات گفته، گفت‌وگوهای دور آتی می‌تواند آخرین دور مذاکرات باشد. طبیعی است طرف مقابل اگر دیدگاه های ما را بپذیرد، ما در کوتاه ترین زمان ممکن می توانیم به توافق برسیم.

میخاییل اولیانوف در گفتگو با خبرگزاری تاس از همکاری مسکو و واشنگتن در مذاکرات وین و به ویژه رهبری رابرت مالی در راس هیات آمریکایی  ابراز خرسندی کرد و گفت این همکاری ها عملگرایانه و در جهت منافع دو کشور است.

 راب مالی در پایان گفتگوهای وین راهی واشنگتن شده است.

"مستقیما به ایران گفتیم"

در همین حال روز جمعه در واشنگتن، جیک سولیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در نشست شورای روابط خارجی گفت آمریکا مستقیما به ایران پیام داده که در صورت ادامه رفتارش چه روی خواهد داد.

آقای سولیوان در پاسخ به این سئوال که آیا ایران می‌داند که صبر آمریکا حدی دارد گفت: ما هم ازطریق متحدان اروپایی و هم مستقیما با ایران نگاه و نگرانیمان را درباره ادامه فعالیت های تهران در پیشبرد برنامه هسته ای این کشور مطرح کرده ایم. من در اینجا  بیشتر از این نمی خواهم علنا عیان کنم که این پیام ها دقیقا چه بوده و معتقدم که ایران متوجه این موضوع هست" .

آقای سولیوان در عین حال تاکید کرد که هنوز هیچ راه مشخصی برای بازگشت به توافق برجام پیدا نشده و این یعنی مذاکرات وین خوب پیش نمی‌رود.

این مقام آمریکایی در ادامه گفت: "آنچه خوب پیش می‌رود اتحام میان ما و متحدان اروپاییمان، و همراهی و همسویی بیشتر ما و روسیه و چین و نیز افزایش درک این نکته از سوی ایران است که باید با رویکردی سازنده پای میز حاضر شود و صبر ما به هیچ وجه ابدی نیست.

آقای سولیوان گفت: "من نمی خواهم تاریخ معین کنم اما همین را می گویم اگر به پیشبرد برنامه هسته ای ادامه بدهند برجام را به خطر خواهند انداخت" .

"چند هفته بیشتر وقت نیست"

با توقف موقت گفتگوهای هسته‌ای، اروپا و آمریکا هشدار داده‌اند که مهلت رسیدن توافق به پایان خود نزدیک شده است.

پس از اعلام وقفه ده روزه مذاکرات وین به درخواست ایران، انریکه مورا نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی گفت: "ما چند ماه وقت نداریم، فقط چند هفته برای رسیدن به توافق وقت داریم."

او اظهار امیدواری کرد مذاکرات تا قبل از پایان امسال (میلادی) از سر گرفته شوند. زمان ازسرگیری گفتگوها رسما مشخص نشده اما به ۲۷ دسامبر (ششم دی) به عنوان تاریخ احتمالی اشاره شده است.

در همین حال رویترز به نقل از یک مقام دولت آمریکا که نامش را فاش نکرد نوشت تا اینکه ایران برای تولید یک بمب اتمی به اندازه کافی اورانیوم غنی شده داشته باشد، زمان "کوتاهی" مانده و این "هشداردهنده" است.

او همچنین به رویترز گفت آندریا گکی مدیر دفتر اموال خارجی وزارت دارایی آمریکا چند روز پیش در امارت متحده از شرکت‌های خصوصی خواسته تحریم‌های ایران را دور نزنند در "غیر این صورت به شدت زیر نظر آمریکا خواهند بود و برایشان تبعات خواهد داشت" .

هشدار ایران

خبرگزاری نورنیوز که گفته می‌شود نظر شورای امنیت ملی ایران را منعکس می‌کند به نقل از یک "مقام مطلع امنیتی" اسرائیل را متهم کرد با توجه به "روند نسبتا موفق مذاکرات وین"، ممکن است قصد "شرارت" و "ضربه زدن به گفتگوها" را داشته باشد، از این رو، نیروهای نظامی و امنیتی برای مقابله با آن "سطح آمادگی‌های ضروری را بالاتر خواهند برد."

نورنیوز به نقل از این مقام نوشت اسرائیل "شریک راهبردی آمریکا و کشورهای غربی" در گفتگوهای هسته‌ای است و "هرگونه اقدام شرارت‌بار علیه تاسیسات هسته‌ای" بر همکاری‌های ایران با آژانس "تاثیر منفی و بازدارنده" خواهد داشت.

ایران بارها اسرائیل را به "خرابکاری" در تاسیسات هسته‌ای و "ترور دانشمندان هسته‌ای" متهم کرده است. اسرائیل به این اتهام‌ها واکنش رسمی نشان نمی‌دهد اما رسانه‌ای این کشور و کشورهای دیگر به نقش "موساد" در این موارد اشاره می‌کنند. یکی از آخرین موارد "خرابکاری" در دروبین‌های نظارت در تاسیسات هسته‌ای کرج بوده است.

بنابر گزارش‌ها، ایران هم اقدامات مشابهی انجام داده است و در آخرین مورد دیروز یک شرکت امنیت سایبری در اسرائیل گفت هکرهای ایرانی در دو روز قبل به هفت هدف در اسرائیل حمله کردند اما این تلاش‌ها خنثی شدند.

ایران به این گزارش واکنشی نشان نداده است.

آینده 'مبهم' گفتگوهای هسته‌ای

یک سال پس از اینکه دولت دونالد ترامپ در اردیبهشت سال ۹۷ یکطرفه از برجام خارج شد و تحریم‌های شدیدی را اعمال کرد، ایران در پنج مرحله تعهدهای برجامی‌اش را کنار گذاشت و غنی‌سازی اورانیوم با خلوص بالا را شروع کرد.

ایران اکنون اورانیوم را با خلوص ۵، ۲۰ و ۶۰ درصد غنی می‌کند و می‌گوید این اورانیوم برای مصارف غیرنظامی مثل صنایع دارویی است.

آمریکا اخیرا ایران را متهم کرد مشغول برنامه‌ریزی برای غنی‌سازی ۹۰ درصدی است.

ایران همواره تاکید کرده برنامه هسته‌ایش برای مصارف غیرنظامی است اما کشورهای غربی این را قبول ندارند.

مذاکرات ایران و پنج کشور چین، روسیه، بریتانیا، فرانسه و آلمان برای احیای برجام در دولت حسن روحانی بجایی نرسید و در همان ژوئن که اتحادیه اروپا به آن اشاره می‌کند متوقف شد.

پس از روی کار آمدن ابراهیم رئیسی، وزارت خارجه ایران تا مدتی می‌گفت عجله‌ای برای مذاکره ندارد و علی باقری کنی معاون وزیر خارجه که از طرف ایران مسئول گفتگوهاست به مذاکرات دو جانبه با انریکه مورا و نمایندگان دیگر کشورها ادامه داد.

اکنون دو هفته مذاکرات رسمی در وین به نتیجه‌ای نرسیده و فعلا متوقف شده است.

ایران می‌گوید تا تحریم‌های آمریکا کاملا برداشته نشوند موضوعی برای مذاکره وجود ندارد و آمریکا و اروپا می‌گویند "خواسته‌های حداکثری" ایران راه را برای رسیدن به توافق بسته است.

مشاور امنیت ملی آمریکا در یک سخنرانی در شورای روابط خارجی آمریکا گفت: «مذاکرات هسته‌ای وین خوب پیش نمی‌رود، به این معنا که آمریکا هنوز راهی برای بازگشت به توافق ندارد.»

سالیوان خاطرنشان کرد که بازگشت متقابل به تعهدات برجام، سخت‌تر از آن چیزی بوده که آمریکا انتظار آن را داشت و گفت: «ما داریم هزینه‌های تصمیم فاجعه‌بار خروج از توافق در سال ۲۰۱۸ را می‌پردازیم.»

از سوی دیگر، یک مقام ارشد آمریکایی به خبرگزاری رویترز گفت ایالات متحده معتقد است که زمان مورد نیاز ایران برای تولید سلاح هسته‌ای «کوتاه» و هشدار دهنده است.

او گفت که رییس دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا در سفر اخیرش به امارات متحده عربی به شرکت‌های خصوصی درباره نقض تحریم‌ها در معاملات تجاری با ایران هشدار داده است.

یک مقام ارشد دولت آمریکا نیز در جمع خبرنگاران گفت که در حال حاضر مذاکرات هسته‌ای ایران برای دولت جو بایدن یک نگرانی مهم است و این موضوع تا سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ نیز در مرکز تلاش‌های دیپلماتیک ایالات‌متحده قرار خواهد داشت.

از سوی دیگر، وب‌سایت اینترسپت گزارش داد که لئون پانه‌تا و دیوید پترائوس، روسای سابق سازمان سیا، به همراه چند مقام دیگر سابق آمریکا، یک کارزار عمومی برای تحت فشار قرار دادن دولت جو بایدن جهت «تهدید نظامی ایران» راه‌اندازی کردند. دو مقام ارشد سابق پنتاگون تاکید کردند: «ترساندن ایران حیاتی است»

در همین حال، انریکه مورا، هماهنگ‌کننده مذاکرات وین، اعلام کرد دور هفتم مذاکرات احیای برجام روز جمعه پایان می‌یابد. او با ابراز امیدواری به اینکه دور بعدی گفت‌وگوها در روزهای باقیمانده از سال جاری میلادی از سرگرفته شود گفت: «برای دستیابی به توافق چندین ماه وقت نداریم، فرصت‌مان چندین هفته است.»

دیپلمات‌های سه کشور اروپایی عضو برجام نیز در بیانیه‌ای گفتند که تصمیم ایران برای به وقفه انداختن در مذاکرات باعث «توقفی ناامیدکننده» می‌شود و تاکید کردند که این مذاکرات از هر زمان دیگری فوری‌تر شده است.

در مقابل، علی باقری‌کنی، رییس هیات مذاکره‌کننده ایران در وین، مواضع طرف‌های اروپایی را دلیل تاخیر در رسیدن به توافق هسته‌ای دانست.

باقری گفت که ایران در این مرحله خواستار توقف مذاکرات نبوده و از ابتدا توافق شده بود که پس از رسیدن به پیش‌نویس توافق «استراحت داشته باشیم.»

از سوی دیگر، عبدالله بن خالد بن سلطان، نماینده عربستان سعودی در سازمان‌های بین‌المللی، با بیان اینکه کشور او مذاکرات وین را از نزدیک دنبال می‌کند، گفت عربستان سعودی ضمن حمایت از تلاش‌های بین‌المللی برای اطمینان از جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی، می‌خواهد فرصت برای دستیابی به راه‌حلی جهت حفظ امنیت منطقه تلف نشود.

نماینده عربستان سعودی در سازمان‌های بین‌المللی از ایران خواست که «دست از تعلل بردارد» و متوجه شود که زمان به نفعش نیست.