دهه ۶۰ در تاریخ ایران فراموش نشدنی است و تا 600 سال دیگر هم نباید این جنایت فراموش گردد.از سال ۱۳۶۰ تا ۶۴ که نزدیک به ۱۱هزار نفر براساس آمارهای موجود در زندان های مختلف تیرباران یا اعدام و یا زیرشکنجه کشته شدند درگیریهای خیابانی پس از 30 خرداد 60 را به یاد دارم که در آن روز ها در خیابانهای تهران بعنوان یک فعال سیاسی موافق دو طرف درگیری نبودم و آن را زود هنگام و تله ی رهبران افراطی رزیم ، برای مبارزان و مجاهدین خلق ارزیابی می کردم . . فالانژ های حز ب الهی در برخورد با مخالفین بسیار جنایتکارانه و فاشیستی عمل می کردند . مجاهدین و دیگر گروههای چپ افراطی بدون دو راندیشی، کودکانه فکر می کردند که پیروزی بسیار نزدیک است و از این رو هیج اتحاد و اتفاق دراز مدتی را نه تنها تدارک ندیدند بلکه اختلافات ،« چشم و هم چشمی » وحتی به دشمنی در بین خود را ادامه داند . هر چند شورای ملی مقاوت شکل گرفت ولی به دلیل هژمونی مجاهدین از همان ابتدا محکوم به شکست بود.در حالی که پس از استقرار حکومت دینی و حمایت میلیونها ایرانی مسخ شده از حاکمان جدید، می بایست احزاب مخالف را به چاره اندیشی وا می داشت تا شرایط جدید را درک نمایند و ازدرگیری مبارزه مسلحانه جدا از توده های مردم پرهیز می کردند. متاسفانه بخش از بزرگی از مخالفین که در راس آنان مجاهدین خلق قرار داشتند به «تله» رهبران افراطی جمهوری اسلامی افتادند . نتیجه مبارزه زود هنگام از قبل روشن بود :طی تنها 2 سال ؛ سی هزار خانه تیمی کشف شد و در مدت هفت سال سال ،مجاهدین خلق ودیگر سازمان ها و احزاب سکولار، چپ و لیبرال و حتی آنانی که به قانون اساسی جمهوری اسلامی التزام عملی داشتند را یک به یک از صحنه سیاسی داخل کشور حذف کردند .براستی پس از 34 سال از ان روز ها نباید رهبرانی که دستور حمله زود هنگام را صادر می کردند را به نقد کشید . از سوی دیگر مقطع ۶۷ که با فرمان خمینی، طی سه ماه به جوخه های اعدام سپرده شدند و از مردادماه تا اواسط آذر همان سال براساس آمارهای موجود بیش از ۴ هزار نفر کشته شدند. جنایاتی که توسط سازمانهای حقوق بشر و کشورهای غربی با سکوت مواجه شد .حتی بی بی سی هم از ان بی خبر ماند آنچه می خوانیدآماری است که توسط سازمانهای حقوق بشری جمع اوری کرده است و در بی بی سی منتشر شد:
اعدام شدگان یک دهه: بیش از '۱۵هزار نفر'
آمارهای این گزارش برگرفته از آمارهای کلیک کمیسیون حقوق بشر ایران در سوئد، کلیک گفت و گوهای زندان، و ایران تریبیونال است.
تفاوتی که در اعدام های این دو مقطع وجود دارد نخست سن جوانان است. براساس این آمار در سال ۶۰ نام های دختر و پسر ده ساله در میان تیرباران شدگان دیده می شود و نزدیک به ۳۰ نفر از کشته شدگان زیر ۱۵سال داشتند. اما در مقطع ۶۷ تعداد زیر ۱۵ ساله ها انگشتشمار است. آماری که از شهرهای مختلف در ادامه می آید شامل همه کشته شدگان این دو مقطع نیست و تنها کسانی که جلوی نامشان محل اعدام نوشته شده بود، منظور شده است و اگر نام استان جلوی اسمی درج شده بود در فهرست مرکز استان قرار گرفته است.
در مورد کشته شدگان در زندان های اوین و گوهردشت در سال ۶۷باید اشاره کرد که نام کشته شدگان در فهرست تهران و کرج نوشته شده است ضمن اینکه این زندانیان از شهرهای دیگر کشور نیز در تهران و کرج به سر میبردند و از این رو تعداد کشته شدگان این دو زندان رقم بالایی را به خود اختصاص داده است.
اعدام شدگان دهه ۶۰ و سال ۶۷ به تفکیک شهرهای ایران |
||||||||
شهر | دهه۶۰ | سال۶۷ | شهر | دهه۶۰ | سال۶۷ | شهر | دهه۶۰ | سال۶۷ |
اراک | ۷۶ | ۲۲ | ارومیه | ۹۵ | ۳۶ | اردبیل | ۴۲ | ۱۰ |
ایرانشهر | ۴ | ۰ | ازنا | ۳ | ۰ | آغاجاری | ۲۷ | ۰ |
استهبان | ۱۳ | ۳ | اصفهان | ۴۵۳ | ۱۰۷ | آبکنار انزلی | ۶ | ۰ |
آستارا | ۷ | ۰ | املش | ۱ | ۰ | ایلام | ۲۷ | ۱۸ |
اسلام آباد غرب | ۱۳ | ۱۱ | آمل | ۱۳۶ | ۷ | آستانه اشرفیه | ۳ | ۱ |
اهواز | ۱۴۸ | ۸۰ | ابهر | ۰ | ۱ | آبادان | ۴ | ۰ |
اردستان | ۳ | ۰ | الیگودرز | ۰ | ۳ | اندیمشک | ۰ | ۲ |
آذرشهر تبریز | ۰ | ۱ | بهشهر | ۶۹ | ۱ | بابلسر | ۹ | ۱ |
بهبهان | ۵۰ | ۱۰ | بیجار | ۵ | ۰ | بروجن | ۱ | ۰ |
بلوچستان | ۲ | ۰ | بندر گناوه | ۲ | ۰ | بندر امام | ۱ | ۰ |
بندرترکمن | ۲ | ۰ | بناب | ۱ | ۰ | بندرکیاشهر | ۱ | ۰ |
بندر ریگ | ۱ | ۰ | بم | ۱ | ۰ | بوکان | ۱ | ۰ |
بیله سوار | ۱ | ۰ | بروجرد | ۸۹ | ۳ | بابل | ۱۹۳ | ۲۳ |
بندرعباس | ۱۱۲ | ۵ | بوشهر | ۶۱ | ۱۶ | برازجان | ۲۵ | ۲ |
بیرجند | ۱۳ | ۳ | بانه و سردشت | ۲۳ | ۰ | بندرگز | ۲۹ | ۰ |
بجنورد | ۶۲ | ۰ | بندرانزلی | ۰ | ۷ | پیرانشهر | ۲ | ۰ |
پاوه | ۰ | ۱ | پل دختر | ۰ | ۲ | تهران | ۳۳۱۶ | ۱۳۹۸ |
تبریز | ۴۵۰ | ۶۸ | تنکابن | ۴۶ | ۱ | تاکستان | ۰ | ۱ |
تویسرکان | ۰ | ۱ | تربت حیدریه | ۴۵ | ۰ | تایباد | ۲ | ۰ |
جهرم | ۶ | ۰ | جیرفت | ۱ | ۰ | چالوس | ۱۷ | ۳ |
چابهار | ۲ | ۰ | خرمشهر | ۱ | ۰ | خوی | ۲۶ | ۷ |
چمخاله | ۱ | ۰ | خمام | ۱ | ۰ | خرم آباد | ۵۱ | ۲۶ |
خلخال | ۰ | ۱ | خمین | ۵ | ۰ | دزفول | ۵۰ | ۲۷ |
دوگنبدان | ۳ | ۱ | درگز | ۲ | ۰ | درود | ۲ | ۱ |
داراب | ۰ | ۱ | دیواندره | ۳ | ۰ | ده کهنه | ۲ | ۰ |
دهدشت | ۱ | ۰ | رشت | ۲۴۲ | ۱۴۶ | رودبار | ۳ | ۱ |
رودسر | ۴۸ | ۱۳ | رامسر | ۴۱ | ۴ | رضوانشهر | ۴ | ۰ |
رفسنجان | ۱۱ | ۰ | رامهرمز | ۴ | ۰ | زنجان | ۶۱ | ۳ |
زاهدان | ۲۳ | ۱۷ | سیاهکل | ۲ | ۱ | سنندج | ۱۵۶ | ۷ |
ساری | ۱۴۰ | ۰ | سبزوار | ۲۹ | ۶ | سقز | ۱۳ | ۳ |
سمنان | ۱۰ | ۲۲ | سلماس | ۳ | ۳ | سراب | ۲ | ۰ |
ساوه | ۰ | ۱ | شادگان | ۴ | ۱ | شهرکرد | ۱۰ | ۳ |
شوشتر | ۸ | ۰ | شهرضا | ۳ | ۱ | شاهرود | ۹ | ۱۲ |
شیروان | ۴ | ۰ | شیراز | ۰ | ۲۲۵ | صومعهسرا | ۱۵ | ۴ |
طبس | ۳ | ۰ | فومن | ۱۹ | ۰ | فسا | ۳۴ | ۸ |
فیروز آباد | ۲ | ۰ | قوچان | ۵۲ | ۲ | قروه | ۵ | ۰ |
قائمشهر | ۱۶۶ | ۱۵ | شهریار | ۰ | ۱ | قم | ۴۴ | ۷ |
قزوین | ۶۶ | ۱۸ | کرند | ۰ | ۵ | کرمانشاه | ۱۷۷ | ۲۹ |
کرج | ۰ | ۹۶ | کازرون | ۲۳ | ۷ | کرمان | ۵۳ | ۱۷ |
گرگان و کردکوی | ۱۲۸ | ۳ | گوهردشت و قزلحصار | ۰ | ۶۱۶ | کاشان | ۶ | ۳ |
کاشمر | ۲ | ۰ | گنبد | ۱۵ | ۳ | گناباد | ۱ | ۰ |
گرگان و گلوگاه | ۲ | ۲۵ | گچساران | ۲۱ | ۶ | گرمسار | ۰ | ۴ |
گناوه | ۰ | ۱ | لنگرود | ۲۴ | ۵ | لاهیجان | ۶۹ | ۲۴ |
لار | ۴ | ۱ | مشهد | ۴۲۷ | ۰ | مهاباد | ۲۶ | ۰ |
مراغه | ۱۲ | ۰ | میانه | ۹ | ۰ | مریوان | ۷ | ۰ |
میاندوآب | ۶ | ۰ | محلات | ۳ | ۰ | ماهشهر | ۲۳ | ۰ |
مسجد سلیمان | ۹۷ | ۰ | میانکوه | ۲ | ۰ | ماسال | ۳ | ۰ |
ماکو | ۵ | ۰ | میناب | ۱ | ۰ | ملایر | ۱۰ | ۱ |
نورآباد ممسنی | ۳ | ۰ | نهاوند | ۱۷ | ۱ | مرند | ۳ | ۱ |
نیریز | ۱ | ۰ | نجف آباد | ۵ | ۰ | نوشهر | ۰ | ۵ |
نور | ۶ | ۰ | ورامین | ۱ | ۰ | هشتپر | ۱۷ | ۲ |
همدان | ۱۳۶ | ۰ | یاسوج | ۹ | ۰ | یزد | ۱۳ |
۰ |
سازمانهای فعال در زمینه زندانیان و اعدامیان دهه شصت
-
گفت و گوهای زندان:
گروهی از زندانیان سیاسی سابق با انتشار نشریه یاد زندانیان جان باخته را زنده نگه می داشتند. در سال ۱۳۸۴ یک گروه از این زندانیان سابق که خاطرات همبندان خود را با نام گفتگوهای زندان منتشر می کردند با فراخوانی نخستین سمینار با نام "کشتار زندانیان سیاسی درایران" را در شهر کلن آلمان برپا داشتند. از آن تاریخ به بعد هر دو سال یک بار این گروه گردهمایی برگزار می کند. در کنار سمینار برای نخستین بار نمایشگاهى از نام و مشخصات و عکس حدود ۳۰۰۰ تن از اعدامشدگان سال ۱۳۶۷و نمونههایى از نامههاى اعدامشدگان و کارهاى دستىشان به نمایش گذاشته شد. این گروه از زندانیان سیاسی سابق دریافت هرگونه کمک از نهادهای حقوق بشری و یا دیگر سازمان های بین المللی را رد می کنند و هزینه های برگزاری گردهمایی ها و نشریه و کتاب را تنها از کمک های اعضا تامین می کنند.
-
بنیاد عبدالرحمان برومند:
بنیاد عبدالرحمن برومند در تارنمای رسمی خود را نهادی برای پیشبرد حقوق بشر و دموکراسی (مردم سالاری) در ایران معرفی می کند که "غیر انتفاعی و غیر دولتی که به یاد دکتر عبدالرحمان برومند، وکیل دادگستری پایه گذاری شده است.این بنیاد در مورد امور مالی فعالیت های خود می نویسد که " از حمایت مالی افراد و سازمان های خیریۀ متعددی برخوردار است. ۴۵درصد بودجۀ سالیانۀ بنیاد برومند از سازمان های خیریۀ خصوصی آمریکایی، ۴۵درصد آن از سازمان های خیریۀ خصوصی اروپایی، و ۹درصد بودجه اش از بنیاد ملّی برای دموکراسی (ند) تأمین می شود. ند سازمانی است غیر دولتی و غیر انتفاعی، که بودجه اش از طرف کنگرۀ ایالات متحدۀ آمریکا تأمین می شود اما از دولت مستقل است و تحت نظارت هیئت مدیره ای مستقل و غیر حکومتی اداره می شود.
-
عدالت برای ایران:
این سازمان پس از انتخابات بحث برانگیز سال ۱۳۸۸ ایران آغاز به کار کرد. و فعالیتش را "ثبت و مستند سازی موارد نقض حقوق بشر با رعایت استانداردهای حقوقی بین المللی از سویی و تلاش برای پاسخگو کردن ناقضان حقوق بشر در عرصه بین المللی " عنوان می کند. این سازمان از دو پروژه نام می برد که هم زمان در دست دارد پروژه "جنایت بی عقوبت" با هدف مستند سازی موارد شکنجه جنسی علیه زندانیان سیاسی زن پس از انقلاب ۵۷ و دومین پروژه "پرونده سازی برای ناقضان حقوق بشر" است. در تارنمای این تشکل از کمک های شبکه زنان تحت قوانین مسلمانی (WLUML)، بنیاد هیوس و نیز مبتکران و مجریان جایزه لاله مدافعان حقوق بشر هلند قدردانی شده است.
-
ایران تریبیونال:
این تشکیلات در معرفی خود هسته نخست شکل گیریاش را از اردوی تابستانی تشکیل شده در یکی از جزایر اطراف استکهلم سوئد در اواخر شهریور ۸۶ اعلام کرده است که "با حضور جمعی از اعضای خانواده های جان سپردگان دهه شصت و زندانیان سیاسی جان بهدربرده از کشتار زندانیان سیاسی در این دهه،" تشکیل شده و این گروه "کارزاری را برای رسیدگی به کشتار زندانیان سیاسی در دهه شصت، با یاری و همراهی فعالان عرصه های سیاسی و اجتماعی آغاز کردند. دست اندرکاران ایران تریبونال می گویند که "همگامان" این گروه در تورنتو و کالیفرنیا "به صورت خودجوش با تشکیل دو شبکه اجتماعی، اقدام به جمع آوری کمک مالی مردمی برای برگزاری مرحله دوم دادگاه کردند.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمیکند.
افزودن دیدگاه جدید