● زنان

مثل دو پرده‌ی آویخته و چین دار، مژگانش، چشم‌هایش را پوشانده بودند. در خواب و بیداری بود که گاهی باز و بسته می‌شدند، به سختی.

بُرد مقتدرانه و مساوی ارزشمند بیشتر مال مراحل مقدماتی است، اما باخت آبرومندانه مال مراحل بالاتر است. این روزها، پس از شکست تیم ملی فوتبال در مقابل عراق، «باخت مظلومانه» هم به این فهرست اضافه شده. ارزش‌هایی که پس از این شکست از آن‌ها به هیچ وجه کم نشده، هموطنان افسرده و خشمگین ما را واداشت که در به در دنبال فیسبوک بنجامین ویلیامز بخیل، داور استرالیایی مسابقه بگردند و در مورد احوال بستگان و خویشاوندان دور و نزدیکش تحقیق کنند.

در چند روز گذشته اخبار مبنی بر اعتراضات مدنی زنان و مردان در ترکیه علیه خشونت و تجاوز به «اوزگه جان» در سطر اخبار بود. یک راننده ی مینی بوس در ترکیه زنی به نام «اوزگه جان اصلان» را که قصد مقاومت در برابر تجاوز را داشت به قتل رساند. قتل فجیع اوزگه جان در هفته گذشته در ترسوس، ترکیه را واقعاَ به لرزه درآورده و بازتاب رسانه‌ای وسیعی یافته است.

جامعه مدنی در کشورهایی توانسته پا بگیرد که حکومت آن کشور اصل تکثر و تنوع در جامعه را پذیرفته باشد. هیچ کشوری نمی تواند به رشد جامعه مدنی اش امیدوار باشد وقتی جامعه را با همه تکثر و تنوع اش به رسمیت نشناسد

در چنین روز مهمی جا دارد یادی کنیم از زنان ایرانی که همواره در همه ی عرصه ها درطول تاریخ و به طور مشخص در36 سال حکومت سیاه جمهوری فاشیستی اسلامی که در معرض تعرض ها و آسیب ها و جنایات بی سابقه ای قرار گرفته اند

قدیما وقتی میخواستند بانک بزنند، تپانچه ای، اسلحه‌ای، یا به قول دوبلور خوش ذوق وودی آلن، زپانچهای چیزی با خودشان میبردند. بعدش هم بیشتر مواقع به جرم سرقت مسلحانه، دستگیر می‌شدند و به زندان می‌افتادند. این روزها، دست خالی میروند و بانک میزنند. دستگیر که نمیشوند، هیچ، هفتصدتا شعبه دیگر هم از بغلش درمی‌آورند و دستبردشان برکت هم می‌کند.

مطلب حاضر که توسط زهره سلطانمرادی، دانشجوی دکتری باستان‌شناسی در دانشگاه بوعلی سینا همدان، به نگارش درآمده، نگاهی است به کتاب «ایزدبانوان در فرهنگ و اساطیر ایران و جهان»، نوشته صدرالدین طاهری که در 140 صفحه توسط انتشارات روشنگران و مطالعات زنان در سال 1393 منتشر شده است

عبدالحسین ناهیدی آذر جزو معدود مردانی بود که می‌شناختم که زن و قدم برداشتن در راه روشنگری زنان را فرمالیته و ویترینی نمی‌خواست، یا زن را همراهی بی جایگاه تصمیم‌گیری برای او تصور نمی‌کرد. از نظر او جامعه بدون نیمه‌ی زنِ خود، بدون کلِ خود بود و لنگ. او عقب‌ماندگی جوامع از قبَلِ عقب‌ماندگی زنان را نه یک عامل مثل بقیه عوامل، بلکه مهم ترین می‌دانست.

بسیاری، ویژگی‌های فردی، ملزومات نقش‌های اجتماعی هستند. شما نمی‌توانید از یک نفر یک زن آزاد مدرن بسازید درحالیکه باید شش تا بچه را بزرگ کند.

جمهوری اسلامی پس از 36 سال حکومت، نه تنها ماهیت زن ستیز خود را همچنان حفط کرده است بلکه با قدرت بخشیدن قانونی به مردان، مشکلات زیستی و امنیتی بیشتری برای زنان ایجاد کرده است و فرهنگ زن آزاری را در جامعه به امری عادی تبدیل کرده است، اما اینکه زنان در مقابل این اجحافات، تن به پذیرش آن داده اند خود مقوله دیگری است که در مقاله دیگری به آن خواهم پرداخت.

برنه براون در جایی از کتابش به مشکل میزان اهمیت دادن به نظر دیگران اشاره می‌کند و می‌گوید که اگر برای ما مهم نباشد که دیگران درباره ما چه می‌گویند، قادر به ارتباط با دیگران نیستیم و ممکن است نظرات سازنده دیگران را هم نشنویم و از طرف دیگر اگر نظر دیگران برایمان خیلی مهم باشد دیگر آمادگی برای آسیب‌پذیری و دل و جرئت را از دست می‌دهیم

ششم فوریه (17 بهمن ماه) مصادف است با روز جهانی مبارزه با ختنه یا ناقص سازی زنان[1]. بر اساس گزارش های جهانی، در هر ۱۰ ثانیه در جهان دختری ختنه می شود و تاکنون 140 میلیون زن به همین روش در جهان ناقص شده اند. از این رو به مناسبت روز جهانی مبارزه با ختنه زنان، مطلب حاضر را که حاصل پژوهش رایحه مظفری در این زمینه است، در ادامه می خوانید:

متن زیر، میزگردی است که در نشریه «پایتخت امروز» و با حضور خانم ها فریده غیرت، وکیل دادگستری و مینو مرتاضی لنگرودی، کارشناس و فعال حقوق زنان برگزار شده است:

مطلب حاضر، حاصل پژوهشی است که توسط الهه باقری، کارشناس ارشد تاریخ ایران دورۀ اسلامی و شهناز خواجه، دانشجوی دکتری تاریخ ایران دورۀ اسلامی دانشگاه اصفهان بر روی یکی از نشریات زنانه در زمان مشروطه انجام شده است

بستر گل های باغچه به کمک نردۀ چوبی کهنه ای که موریانه ها و زمان آن را خورده اند از گوشه های دیگر حیاط که دخترها در آن مشغول بازی هستند جدا شده. نرده های چوبی نامساوی و ناهنجار که زیر باد و باران و آفتابِ سالیان، آسیب دیده و رنگ و روی شان پریده است، هنوز همچنان پابرجا مانده اند. کسی آجرهای سرخ رنگ کف حیاط را آب پاشی کرده تا هوا خنک شود. بوی خام اخرا و خاک همراه با بوی یاس های امین الدوله هوا را پُر کرده اند.

یست و ششم ژانویە برای کوردها روزی تاریخی و شادی بخش است. کوبانی پس از چهار ماه جنگ و محاصرەی داعش، وحشتناک ترین گروه تروریستی معاصر، بدست مبارزان مقاوم و خستگی ناپذیر یگانهای مدافع زن و یگانهای مدافع خلق آزاد شد. دستکم در دنیای مجازی، کوردی را نمی توان یافت کە شادمان نباشد.

نمی دانم کجای زمان ـ مکان ایستاده ام؟ هر جایش که باشم در خمیدگی های آن خم شده ام. می گوید مگر خط راستی هم وجود دارد که کسی بتواند خم نشود. می گوید همه چیز منحنیست. کوتاه ترین راه هم راه مستقیم نیست، راه منحنیست. تلنگری به تئوری های تثبیت شده.

دوستی دارم که متخصص نقل خبرهای عجیب و غریب است. چنان آن‌ها را با آب و تاب تعریف می‌کند که انگار اگر آدم آن‌ها را نشنود، شب از گرسنگی خوابش نمی‌برد. خبرهایی مثل اینکه شاگرد مغازۀ صرافی توانست با یک پاکت شیرکاکائو 160 میلیون تومان سرقت کند و برود با آن دلار بخرد، یا ورود ناگهانی گوزن به مترو شهر اسلو در نروژ مسافران را غافلگیر کرد.

به دختران جوان تحت ستم ناموسی پشت نکنید و چشم نبندید! گفتگو با مهرداد درویش پور به مناسبت سالگرد قتل فاطمه شاهین دال و انتشار کتاب انگلیسی زبان او در باره فرهنگ ناموسی در مدارس سوئد

آن چه مرا به نوشتن این سطور واداشت مقایسه برخورد جامعه فرانسه و در راس آن دولتمردان و نیروهای انتظام بخش آن جامعه به آن موضوع و برخورد جامعه ما با مقوله اسیدپاشی به زنان در اصفهان بود

به راستی فمینیست بودن شهامت میخواهد، درد کشیدن دارد ولی راز دانایی شرط انسان وارگی ماست که اگر درکش کردیم پرده جهل را خواهیم گسست و آزاده وار جستجو خواهیم کرد آنچه را محق هستیم و با آن آفریده شده ایم.

نسرین ستوده، وکیل و فعال جنبش زنان و حقوق بشر، طی پیامی کوتاه خواستار آزادی مهدیه گلرو شد. مهدیه گلرو، عضو کانون شهروندی زنان و فعال جنبش زنان و دانشجویی نزدیک به سه ماه است که در پی اعتراض به اسیدپاشی های اصفهان، در بازداشت به سر می برد. نسرین ستوده در پیام خود یادآور شده است: «مهدیه گلرو پیش از این یک بار حبسی ناعادلانه را تحمل کرده است. به بی عدالتی پایان دهید!»

مطلب زیر، هفدهمین روایت از مجموعه «تجربه های زنانه» است که توسط فرانک فرید، شاعر، مترجم و فعال حقوق زنان، به فارسی برگردانده شده است. مجموعه «تجربه های زنانه» را فرانک فرید از کتابی که «ریوکا سالمن» آنها را گردآوری و به چاپ رسانده، انتخاب و ترجمه کرده است. ماجرای زیر یکی از این روایت ها به قلم «ایریس استمبرگر» است.

طبق آمارهای موجود در تابستان سال 1393، نرخ بیکاری زنان 3 برابر مردان 15 تا 24 سال، یعنی به 8/42 درصد و مردان در همین محدوده سنی به 9/21 رسیده است. درصد شاغلین 15 سال به بالا با 49 ساعت کار در هفته برای مردان 3/42 و برای زنان 3/13 اعلام شده است.

قتل فجیع چند کاریکاتوریست در فرانسه توسط سه تروریست وابسته به القاعده و داعش، بحث های مختلفی را در جوامع کنونی و از جمله میان ایرانیان در مورد «آزادی بیان»، «روابط بین اقلیت های مسلمان با کشورهای میزبان»، «رابطه حقوق اقلیت های مهاجر و دموکراسی» و... دامن زده است. بی شک این گفتگوها و تضارب آراء که به گسترش زوایای گوناگون و گشودن پنجره های تازه در مورد یک واقعه منجر می شود، در نهایت می تواند به تعمیق و بسط عقاید گوناگون و گاه متضاد و تعدیل و نزدیکی آراء میان نیروهای مختلف یاری برساند.

جنگ و خشونت، اسارت و آوارگی، و تجاوز و شکنجه از اتفاقات دهشتناک سال گذشته بود که زندگی بسیاری از زنان را در منطقه ی خاورمیانه تحت تأثیر قرار داد. نگاهی به رویداد های سال گذشته نشان می دهد که علی رغم تلاش های زنان و فعالان مدنی برای بهبود وضعیت کیفی و کلی زنان خاورمیانه، اما آنها در مناطق مختلف از جمله سوریه و عراق همچنان تحت فشار هستند. در مناطق کردنشین، زنان ایزدی به اسارت گرفته شدند و بسیاری از آنان برای فرار از وحشی گری نیروهای افراطی حتا دست به خودکشی زدند.

بنا به اخبار رسیده از سوی وکیل «مهدیه گلرو»، پرونده وی از شعبه دوم بازپرسی مستقر در زندان اوین، به شعبه 15 دادگاه انقلاب به ریاست قاضی صلواتی ارسال شده است.

در این چند روز، «من شارلی هستم» که در اعتراض به ترور روزنامه نگاران نشریه «شارلی ابدو» به نمادی از پاسداشت آزادی بیان برای مردم فرانسه تبدیل شده، به میان بخشی از روزنامه نگاران که در ایران زندگی می کنند نیز تسری یافته است. خیلی هم عالی است که مردم برای پاسداشت آزادی بیان از هر حادثه ای ـ چه جهانی و چه محلی ـ بهره ببرند. ولیکن ما در ایران آنقدر قربانی نبود آزادی بیان داریم که می توانیم آنها را حتی به کشورهای دیگر صادر کنیم به جای آن که قربانی وارداتی را محور اعتراض مان قرار دهیم.

چنین فرض می شود که هر زنی، صریحاً، آرزو و حتی نیاز به شنیدن جمله "تو زیبا هستی" را دارد. من هم مثل بیشتر دخترها آرزوی زیبایی داشتم. در کودکی، ساعت ها با وسایل آرایشی مشغول بازی می شدم. هر روز خدا، مادرم با حوصله ی زیاد موهایم را فر می کرد. از همان بچگی، زیبایی را به خاص بودن ربط می دادم. درست مثل همه ی دختران دیگر، رابطه و درک من از زیبایی در طول دوران نوجوانی ام بیشتر شد.

جشن سال نو در اروپا، همچون انفجاری از نور و شادی از پس ایام مذهبی کریسمس برای جبران اندوه اندیشیدن به تنهایی آن «مادر باکره» و نوزاد آسمانی اش در شکلی کاملا زمینی برای مردم اروپا از راه می رسد.

بررسی حقوق زن در مجموعه قوانین ایران نیازمند صرف وقت و سیاه نمودن کاغذ بسیار است؛ چرا که فارغ از نبودن قوانین یکپارچه مشخص در این خصوص، بعضاً تناقضات و ناسخ و منسوخ های متعددی در تاریخ قانون گذاری ایران در خصوص زنان و حقوق آن ها به چشم می خورد که با بررسی های کارشناسانه قابل فهم و درک است.

وقتی از تبعیض مثبت به نفع زنان صحبت می شود، فوراَ واکنش نشان می دهند و از مزایای مثبت شایسته سالاری می گویند. ولی این آقایان گویی غافل از آنند که اساس فعلی جامعه بر تبعیض شکل گرفته است: تبعیض به نفع مردان، تبعیض به نفع گروه هایی خاص که «خودی» تلقی می شوند، و تبعیض به نفع... در حقیقت رکن اساسی جامعه ایران، تبعیض به نفع گروه های خاص جنسیتی، مذهبی، قومی، و... است ولیکن تا سخن از تبعیض مثبت به نفع زنان به میان می آید به یکباره همه به یاد شایسته سالاری می افتند!

مطلب زیر، شانزدهمین روایت از مجموعه «تجربه های زنانه» است که توسط فرانک فرید، شاعر، مترجم و فعال حقوق زنان، به فارسی برگردانده شده است. مجموعه «تجربه های زنانه» را فرانک فرید از کتابی که «ریوکا سالمن» آنها را گردآوری و به چاپ رسانده، انتخاب و ترجمه کرده است.

شنبه 6 دی ماه 1393، طبق تازه ترین خبرها از روند قضایی پرونده «مهدیه گلرو»، مطلع شدیم که بازپرس پرونده، به جای تصمیم گیری در مورد «پایان دادن به بازداشت موقت مهدیه گلرو پس از اتمام تحقیقات مقدماتی»، متأسفانه با صدور کیفرخواست علیه مهدیه، پرونده اش را به دادگاه فرستاده است. در پی اطلاع از این روند ناعادلانه، تعدادی از اعضای کانون شهروندی زنان گرد هم آمدند تا در نشستی به این اقدام بازپرس و ادامه بازداشت غیرقانونی مهدیه گلرو اعتراض کنند.

پس از گذشت بیش از دو ماه از اسیدپاشی‌های زنجیره‌ای در اصفهان هنوز عامل یا عوامل این اقدام دستگیر نشده‌اند، اما همچنان مهدیه گلرو، عضو کانون شهروندی زنان و از شرکت‌کنندگان در تجمع اعتراضی به این حادثه، در بازداشت به سر می‌برد. از این رو ۷۰۰ فعال سیاسی و مدنی و دانشجویی در نامه ای به حسن روحانی،رئیس جمهوری ایران از او خواستند که از تمامی امکانات قانونی و ظرفیت‌های خود برای رهایی مهدیه گلرو بهره گیرد.