● زنان

به مناسبت روز جهانی زن و در آستانه سال نو خورشیدی، بیست تن از فعالان مدنی و فرهنگی زنان از طیف های گوناگون فکری، از جمله (به ترتیب حروف الفبا): آذر منصوری، آزاده عزیزالدین، توران ولی مراد، زهرا ربانی املشی، زهرا شجاعی، ژیلا موحد شریعت پناهی، شهلا انتصاری، شهلا لاهیجی، شیما قوشه، طلعت تقی نیا، فاطمه گوارایی، فائزه هاشمی، فرزانه دشتی، محترم رحمانی، مرضیه آذرافزا، معصومه دهقان، ناهید توسلی، نسیم بنی کمالی، نیره توکلی و نوشین احمدی خراسانی، به فراخوان نشریه پایتخت کهن، به دو پرسش زیر پاسخ دادند

موقعیت زن ایرانی در جامعه‌ی سنتی عجین شده با مذهب ایرانی، از دیرباز تا به کنون دستخوش تلاطم و تغییرات بسیاری بوده است. موقعیت زنان در نتیجه ی عوامل مختلف، تغییر کرده و بسته به شرایط تاریخی و یا موقعیت حساس سیاسی جامعه خود، جایگاه‌های متفاوتی را کسب کرده است.

یکی از شاخصه های سنجش پیشرفت کشورها ((آزادی اجتماعی)) زنان است که به نظر می رسد بسیاری از کشورها فاقد آن هستند. نکته مهم در این زمینه این است که کیفیت حضور زنان در ساختار قدرت نهادها و دولت ها مهمتر از کمیت آنهاست. برای نیل به اهداف و آرزوها و برابری همه جانبه به همراه دست یافتن به بهترین کیفیت حضور در جامعه نیز، زنان همواره به دنبال هویت خود بوده اند.

در دسامبر 2012 جیوتی سینک، 23 ساله، دختر دانشجوی هندی به همراه دوستش در یک اتوبوس در دهلی نو مورد تجاوز پنج مرد بزرگسال و یک نوجوان قرار گرفت. آسیب های جسمی از این تجاوز مرگ را برای او به ارمغان آورد. خبر تجاوز و آسیب رسانیِ تا آن حد بیرحمانه به او، خشم زنان و مردانی را در پایتخت بزرگترین کشور دموکراتیک دنیا برانگیخت و دنیا شاهد حرکت مردمی و خودجوش هزاران هندی شد که پیشاپیش آن زنان، به خیابانها ریختند و تقاضای برقراری عدالت و توجه به زندگی اجتماعی زنان را داشتند.

سپیده جدیری، شاعر، مترجم، بنیانگذار جایزه‌ی شعر زنان ایران (خورشید) در ایران و عضو هیأت داوران جایزه‌ی شعر بنیاد ژاله‌ی اصفهانی‌ (در لندن) است. از جدیری تاکنون هشت کتاب منتشر شده است که شش کتاب از این میان در ایران اجازه‌ی چاپ یافته و دو کتاب، شامل گزیده‌ی آثار او و ترجمه‌ی رمان مصور «آبی گرم‌ترین رنگ است» اثر ژولی مارو توسط انتشارات ناکجا در پاریس به چاپ رسیده است.

تاکید بر فمینیسم ضدتبعیض‌گرا از آن رو است که نفی تبعیض در رابطه جنسیتی قدرت الزاما به معنای نفی تبعیض و نابرابری در حوزه‌های دیگر روابط قدرت (نابرابری طبقاتی، تبعیض قومی، سنی، گرایش جنسی و توان‌خواهی) نیست. مدت‌ها است که باور به هم‌سرنوشتی زنان و "خواهری جهانی" از سوی فمینیست‌های سوسیالیست، فمینیست‌های پسامدرن، کویر فمینیسم، فمینیسم پسااستعماری و فمینیسم میان‌برشی (Intersectionality) نقد شده است

هدف فمینیسم لیبرال برخورداری از حقوق شهروندی مساوی با مردان (در قوانین-صرفا) بوده است. این گروه با تشخیص این که برابری صوری کافی نیست، خواستار وضع قوانینی شده اند تا تبعیض علیه زنان تبدیل به پدیده ای غیرقانونی شود.

این یادداشت، برای زنان جوانی است که می خواهند راه خود را پیدا کرده و شجاعانه در این جهان به طور سازنده ای مشارکت کنند. «برنه بروان»[1] می گوید: «زندگی، انتخاب ما درباره ی نشان دادن و واقعی بودن است. انتخابی برای صداقت داشتن و برای این که به خودمان اجازه دهیم که دیده شویم»

مدتهاست از تصویری که از زنان در جامعه‌ی ما ارائه می‌شود در عذابم ــ تأکید همیشه روی ظاهر آن‌هاست، تا عقل و شعور و استعدادشان. این حساسیت من وقتی بالا گرفت که در سال ۱۹۹۵ تصادفا حرف‌‌های یک دختر در آستانه‌ی بلوغ با مادرش را شنیدم که مادرش به او کلوچه‌ای می‌داد. دختر آن را گرفت و گفت: «خب باشه می‌تونم رژیمم رو از فردا شروع کنم.» جا خوردم. فکر کردم، «این دیگه خیلی زود شروع کرده.»

در اصل محرک اصلی رژیم از تشدیدتبعیض بر زنان را، باید افزایش کنترل بر جامعه و بویژه زنان، برای حفظ و تحکیم قدرت لرزان خود دانست. قدرت وقتی در تنگنا می افتد و احساس خطر می کند، برای حفظ خود و نشان دادن اقتدارش، بیش از پیش مبادرت به تحمیل هنجارهای موردنظرخود می کند. و بهمین دلیل جنبش زنان نیز در کنه خود، مبارزه ای است علیه این کنترل ها و به چالش گرفتن قدرت.

داستان «عادت» به مناسبت روز جهانی ززن توسط فریده شبانفر به نگارش درآمده است

به مناسبت روز جهانی زن کانون شهروندی زنان دو برنامه مختلف تدارک دیده بود که هر دو برنامه به رغم یک ماه تلاش برای پیدا کردن مکان عمومی برای برگزاری این مراسم، متاسفانه هر دوی آنها در لحظات آخر لغو شد. به همین دلیل تعدادی از اعضای کانون شهروندی زنان، از صبح تا شبانگاه روز یکشنبه17 اسفندماه 1393، روز جهانی زن را در فضای های عمومی از اتوبوس و مترو و خیابان تا دانشگاه و خانه سینما، با پخش شیرینی و تبریک این روز جهانی به هموطنان شان، برگزار کردند که برخی از تصاویرش را در زیر مشاهده می کنید

قاطعیت داشتن در طرح هر خواست حقوق بشری جزیی از مبارزات مدنی می باشد. این فریب مصلحت طلب های شریک دیکتاتوری هاست که هر تزلزل و حداقل گرایی و عقب نشینی را نوعی «مبارزه ی مدنی» می دانند و هر حق طلبیِ قاطعانه و شجاعانه ای را «غیر مدنی» تلقی می کنند. مبارزه ی مدنی البته که یعنی مبارزه ای که در آن اعمال خشونت نباشد اما معنای عدم خشونت هم این نیست که از حق طلبی خود کوتاه بیاییم و به اعانه هایی تدارک دیده قانع شویم.

آیا عدم مشارکت فعالین حوزه زنان عرب در حرکتهای موسوم به جنبش زنان ایران دلیل رضایت زنان عرب از وضعیت موجود می باشد؟ اگر نه پس دلیل وجود این شکاف عمیق (عدم همکاری) بین فعالین عرب حوزه زنان با فعالین مرکزنشین در این حوزه چیست؟

یکی از مزایای زندگی در اروپا دسترسی به اینترنت پرسرعت است. در کوتاهترین زمان به دورترین نقاط جهان سفر می کنی، بیشترین اطلاعات را به دست میاوری و تا که برگردی تلالو نور اطلاعات و اخبار جدید در چراغ جادوی سایبری خیره ات می کند.

هشت مارس امسال مصادف شده است با برگزاری بیست و هشتمین جلسه شورای حقوق بشر سازمان ملل که به طور طبیعی مسئله ی «کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان» هم در این جلسه بررسی دوباره خواهد شد. کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان که مصوب ۱۸ دسامبر ۱۹۷۹ است برای نخستین بار در همین سال به تصویب رسید.

به نظر می رسد در این شرایط و در این جهان نگون بخت، زنان نمی توانند در زمان جنگ و حتی در زمان هم جنگ و هم صلح به برابری جنسیتی دست یابند. دست یافتن به چنین خواسته ی اساسی تنها در شرایط صلح پایدار امکان پذیز است، پس بکوشیم تا صلح، جهانی شود. با صدای بلند جنگ را محکوم کنیم و مدافع صلح شویم.

متن زیر، طنزنوشته ای است به قلم نیره توکلی که به مناسبت روز جهانی زن به نگارش درآمده است

ولی من هستم و روز به روز هم بزرگتر می شوم. هستم تا به آنها بفهمانم جهان فقط با همراه و همسان بودن من واو پایدارخواهد ماند.

بر اساس مطالعه ای از سوی وزارت کشور دولت فرانسه، 148 زن در سال 2012، در این کشور به دلیل خشونت شراکای زندگی خود، جانشان را از دست داده اند. به همین دلیل دولت فرانسه درماه نوامبر سال 2014، چهارمین برنامه مبارزه با خشونت علیه زنان را با پشتوانه مالی 66 میلیون یورو، با عنوان "هیچ خشونتی بدون مجازات رها نشود" را به شهروندان فرانسوی ارائه نمود.

با وجود این نکات مشترک و همپوشانی خلاق فعالیت های جنبش کارگری و جنبش زنان اما طی سالهای اخیر یکی از اصلی ترین خواسته های معاصر جنبش زنان یعنی پیوستن به «کنوانسیون رفع همه گونه تبعیض علیه زنان» متأسفانه از سوی فعالان جنبش کارگری، آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته است.

ما زنان زمانی می توانیم از شرّ تبعیض و خشونت و ظلم رها شویم و به حقوق مان دست یابیم که بتوانیم تشکل های قانونی خود را به وجود بیاوریم و پیوسته و همبسته در جهت احقاق حقوق مان فعالیت کنیم. ما کم نیستیم، ما بی شماریم، ما نیمی از جمعیت جهان هستیم!

اما بنای رهائی زن و دریافت پایه ای حقوق بی شمار ربوده شده ی آنان، تصویب قانونی برابری ها، رقع تبعیض ها، ایجاد ظروف زن پناه برای هر یک از خواسته ها، که زیر تسلط مستقیم اراده ی زنان باشند و همزمان از گزند ستم مضاعف دین و سرمایه و ساختار جامعه مردسالار نیز محفوظ بمانند؛ تنها در صورتی میسر و قابل اعِمال است که قدرت سیاسی از حالت مردانه و آسیب پذیر

کارشناس آموزش و پرورش: مرخصی زایمان تنها به زنان تعلق می گیرد و معلمان زن شش ماه برای نگهداری نوزاد مشترک مرخصی می گیرند در حالی که حق مشارکت مردان در نگهداری نوزاد مشترک، نادیده گرفته می شود و تنها چهل روز به آنها مرخصی داده می شود که این یک نوع تبعیض جنسیتی است. در خانواده ای که مرد معلم باشد و زن کارمند اداره دیگری، اگر زن زایمان کند مرد تنها از دو هفته مرخصی زایمان می تواند استفاده کند تا در کنار همسر و نوزادش باشد و به آنها کمک کند.

متن زیر، میزگردی است که در نشریه پایتخت کهن و با حضور خانم ها مرضیه آذرافزا و نوشین احمدی خراسانی برگزار شده است:

به مناسبت «روز جهانی زن» و به روال سالهای گذشته، با ویژه نامه ای به استقبال این روز شتافته ایم. امسال با توجه به مصادف شدن ماه مارس با برگزاری «بیست و هشتمین جلسه شورای حقوق بشر سازمان ملل» تلاش کردیم که یکی از محورهای ویژه نامه هشت مارس را به «کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان» اختصاص دهیم. از این رو لیلا علی کرمی، در مطلب زیر به همین موضوع می پردازد:

خوشبختانه با تلاش و مبارزه مداوم زنان آگاه و روشن‌فکر ایران، تقلای 36 ساله حکومت اسلامی و سیاست های زن ستیزانه برای به حاشیه راندن و خانه نشین کردن زنان، همگی با شکست مواجه شده است و بانوان ایرانی چه در داخل کشور با وجود تمام محدودیت ها و قوانین ضد زن و چه در کشورهای اروپائی و امریکائی، همه جا حضور پُررنگ خود را در تمامی عرصه های حیات اجتماعی، سیاسی، علمی و فرهنگی و هنری به اثبات رسانده و موجب افتخار هویت ایرانی گردیده اند.

به هشت مارس، روز جهانی زن نزدیک می شویم. به همین مناسبت رایحه مظفریان گفتگویی با حسین عباسی در ربطه فیلم مستند وی با نام «من زن نیستم» داشته است که در زیر می خوانید:

همان‌طور که ستم بر زن، ساختارپیچیده، چند وجهی و چند لایه دارد، مبارزه با این ستم نیز ابعاد مختلفی داشته و حوزه‌های گوناگون اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را در برمی‌گیرد. طرح مطالبات زنان در سیستم‌های طبقاتی – مردسالار و مبارزه در جهت از بین بردن تبعیضات جنسیتی، بی قید و شرط است و هیچ محدودیتی نمی‌پذیرد. ما بر این باوریم که سرنگونی حکومت اسلامی گامی ضروری برای رسیدن به این اهداف است.

تحلیل یکی از اساتید برتر جامعه شناسی ایران را در مورد کمپین آزادی های یواشکی جویا شدیم که خلاصه ای از آن را از نظر می گذرانید، با این توضیح که نگاه ما بی طرفانه و تحلیل این کارشناس بصورت علمی و به قصد توضیح آنچه که در حال رخ دادن است می باشد.

هشتم مارس ابتدا به عنوان یک رویداد سیاسی سوسیالیستی بوده اما کم کم تبدیل به یک مناسبت جهانی جهت قدردانی و ابراز علاقه مردان به زنان شده است . روز هشتم مارس براساس یک انقلاب زنانه بوده است برای رسیدن به هدفی به نام برابری .

ماه مارس به خاطر «هشت مارس-روز جهانی زن»، برای زنان در سراسر جهان، زمان و فرصتی را فراهم می آورد که خواسته ها و مطالبات شان را در افکار عمومی با صدای بلندتری مطرح سازند. علاوه بر این روز بین المللی، در ماه مارس پیش روی، قرار است دولت ایران در بیست و هشتمین جلسه شورای حقوق بشر سازمان ملل حضور یابد و به پیشنهادات 104 کشور از اعضای سازمان ملل پاسخ بدهد.

مثل دو پرده‌ی آویخته و چین دار، مژگانش، چشم‌هایش را پوشانده بودند. در خواب و بیداری بود که گاهی باز و بسته می‌شدند، به سختی.

بُرد مقتدرانه و مساوی ارزشمند بیشتر مال مراحل مقدماتی است، اما باخت آبرومندانه مال مراحل بالاتر است. این روزها، پس از شکست تیم ملی فوتبال در مقابل عراق، «باخت مظلومانه» هم به این فهرست اضافه شده. ارزش‌هایی که پس از این شکست از آن‌ها به هیچ وجه کم نشده، هموطنان افسرده و خشمگین ما را واداشت که در به در دنبال فیسبوک بنجامین ویلیامز بخیل، داور استرالیایی مسابقه بگردند و در مورد احوال بستگان و خویشاوندان دور و نزدیکش تحقیق کنند.

در چند روز گذشته اخبار مبنی بر اعتراضات مدنی زنان و مردان در ترکیه علیه خشونت و تجاوز به «اوزگه جان» در سطر اخبار بود. یک راننده ی مینی بوس در ترکیه زنی به نام «اوزگه جان اصلان» را که قصد مقاومت در برابر تجاوز را داشت به قتل رساند. قتل فجیع اوزگه جان در هفته گذشته در ترسوس، ترکیه را واقعاَ به لرزه درآورده و بازتاب رسانه‌ای وسیعی یافته است.