فریده لاشایی در سال ۱۳۲۳ در رشت به دنیا آمد. پدرش فرماندار لنگرود بود و کودکی اش آکنده از تلاطم‌های نهضت ملی شدن نفت و حوادث پس از آن.
پس از پایان دوران دبیرستان مدتی نزد جعفر پتگر نقاشی آموخت و بعد، راهی آلمان شد و در مونیخ در مدرسه مترجمی ثبت نام کرد.
او سپس راهی وین شد و در دانشگاه هنرهای زیبای وین به تحصیل در رشته نقاشی پرداخت.
پس از تحصیل، در اتریش مشغول کار طراحی کریستال شد و قبل از آنکه به ایران بازگردد، نقاشی‌هایش را در دو نمایشگاه انفرادی در ایتالیا و آلمان و یک نمایشگاه گروهی در بلژیک به نمایش گذاشت.
فریده لاشایی، برای نخستین بار نقاشی‌هایش را در ایران، در سال ۱۳۵۰ در یک نمایشگاه گروهی عرضه کرد و دو سال بعد، اولین نمایشگاه انفرادی خود را در گالری سیحون برپا کرد.
لاشایی، عموما نقاشی اکسپرسیونیست است با رگه‌هایی بسیار قوی از خیالی انتزاعی؛ چنان که گاه کارهایش، به ویژه در دوره‌هایی در سه دهه گذشته به سوررئالیسم پهلو می زنند.
رنگ‌های اغراق شده ای که در کنتراستی شدید کنار هم نشسته اند و خطوط بی قرار و بی تاب مهم ترین ویژگی‌های تابلوهای فریده لاشایی هستند.
از نظر تماتیک، طبیعت بیش از هر چیز دیگر در کارهای فریده لاشایی حاضر است: طبیعت بی جان، گل ها و البته درخت ها. درخت عنصری همیشگی و تکرار شونده، همچون ملودی نامکرری است که هربار در هر تابلو، از نو جلوه می‌کند.
شاید برای درک دلیل این توجه به طبیعت و حضور نامحسوس حیواناتی چون گاو در پس زمینه یا گوشه و کنار آثار چنان که ادلگارد بولر، منتقد سرشناس نقاشی در آلمان گفته است باید به تاثیر مذهب بر هنر چه در گذشته و چه در حال اندیشید.
ادلگارد بولر، در تیرماه سال ۱۳۶۸، در افتتاح نمایشگاهی از آثار فریده لاشایی در گالری لیبرتاس دوسلدورف گفت:"برای آنکه بتوان جهان تصویری فریده لاشایی را که ساده جلوه می‌کند درست ارج نهاد، تماشاگر باید در نظر داشته باشد که مذهب در هنر اسلامی نقش مهمی ایفا می‌کند. مذهب هم در گذشته و هم در حال حاضر بر نحوه تجلی این هنر اثر نهاده است، هم بر شکل آن و هم بر محتوایش. این امر موجب شده که هنرمندان در حوزه اسلام به آرایش‌های انتزاعی روی بیاورند. به همین خاطر به گیاهان دست انداختند، به نمایش درخت ها و حیوانات پرداختند و وقتی بن مایه‌هایی چون گیاهان و حیوانات را با هم آمیختند، اغلب چیزهایی خاص و عجیب پدید آوردند."
در هم تنیدگی رنگ‌ها و نقش‌ها، سیالیتی به نقاشی‌های فریده لاشایی می‌بخشد که در واقع چیزی نیست جز بازتاب احساس شخصی نقاش و درک و برداشت او از طبیعت؛ طبیعتی سیال که جلوه ای متافیزیکی یافته و در آن مرزها کمرنگ شده است. به سخن دیگر، نقاشی فریده لاشایی، بازنمایاندن طبیعت به بیینده از چشم اندازی درونی است. نقاشی او، بیانی تصویری است از تعریف هگل: هنر، طبیعت عبور کرده از صافی ذهن هنرمند است.
فریده لاشایی اما در بیش از چهار دهه آفرینش، تنها به قلم مو و رنگ و بوم اکتفا نکرد، مجسمه ساخت، از شیشه و سرامیک و آهن بهره گرفت تا به دنیای پیرامون خود چیزی بیفزاید. در ده‌ها نمایشگاه انفرادی و گروهی در ایران و نقاط مختلف جهان شرکت کرد و در سال ۱۳۸۰ یکی از موسسان گروه "دنا" شد که دربرگیرنده نقاشان زن ایرانی از چند نسل مختلف است.
آخرین نمایشگاه فریده لاشایی هفته پیش با عنوان "گرفتن ماه" در دبی برپا شده بود.
فریده لاشایی، در کنار نقاشی، در حوزه ادبیات هم فعال بود.
مترجمی بود با انتخاب‌هایی سنجیده و حساب شده و نویسنده ای بود با قلمی روان و توانا در توصیف.
نخستین ترجمه او که در سال ۱۳۴۷ منتشر شد، نمایشنامه "زن نیک سچوان" نوشته برتولت برشت بود.
عرصه ترجمه لاشایی یکی از مترجمان کارهای برشت بود. شعرهایی هم از او ترجمه کرده که در زیر دو سه نمونه آن را می‌توان خواند:
در من در ستیز است
حس تحسین در برابر شکوفایی درخت سیب
و نفرت از سخنان آن رنگریز*
لیک تنها دومی
مرا به سوی میز کار می‌راند
* اشاره به هیتلر است
/////////////////////////////////
روز به روز
در راه آزادی، کاری می‌کنی
نشسته در کنج خانه، می‌نویسی
می‌خواهی بدانی که از کارت
چه نتیجه‌ای خواهی برد؟
به اقاقیای کوچک کنار حیاط بنگر
که به سوی آن آبپاشی پر از آب را کشانیدی!
///////////////////////////////
آنان به من روولوری دادند
و گفتند:
دشمن ما را
به آتش ببند!
هنگام، که دشمنشان را به تیر
می‌بستم
برادر من بود
هدف!
//////////////////////////////
روی دیوار نوشته‌اند به گچ
«جنگ می‌خواهند»
کسی که آن را نوشته
مدتی است که از پا
افتاده!
//////////////////////////////
ژنرال،تانک تو ماشینی است
محکم.
جنگلی را خرد می‌کند
و صدها آدم را
له!
اما عیبی دارد
احتیاج به راننده‌ای دارد!
//////////////////////////////
ژنرال!
انسان بسیار قابل استفاده است
می‌تواند بپرد، می‌تواند بکشد!
اما عیبی دارد
می‌تواند بیندیشد!
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید