در جامعه كنوني ايران تاكيد بر ازدواج هاي سنتي بيشتر است و ازدواج هاي غير سنتي نيز به دليل عدم جامعه پذيري چندان توفيقي ندارند. نابرابري هاي حقوقي زن و مرد چه در بقا و چه در شكست اين ازدواج ها يكي از مسائل چالش برانگيز هستند. براساس نگرش فرهنگي غالب و قوانین حاکم بر توزيع قدرت در خانواده، امتيازاتي كه يك زن از طريق اين قرارداد اجتماعي كسب مي كند بسيار متزلزل است. اين نابرابري حقوقی و اجتماعي، تزلزل، كار مداوم و تكراری، استرس‌های فرزندپروری، نبود تضمین مالی، برآورده نشدن انتظارات از ازدواج، در دسترس نبودن فرصت‌های شغلی یا تحصیلی و موضوعاتی از این دست و ترس از آينده نامعلوم، زنان را در معرض انواع بیماری‌های روحی و روانی قرار می‌دهد و خشونت‌های روحی یا جسمی نیز مزید بر علت هستند. به گفته رئیس انجمن روانپزشکان ایران «زنان بیشتر از مردان در معرض بیماری‌های روانی و افسردگی قرار دارند به طوری که درصد ابتلای زنان به اختلالات روانی در جامعه ما 2 برابر مردان است. دلیل آن مسائل بیولوژیکی و شرایط محیطی است. همچنین نابسامانی‌های اجتماعی و قانونی نیز در این مسأله موثر است». در میانه این همه گرفتاری ها، وجود شروطي هنگام عقد مي‌تواند مناقشات خانوادگي را كاهش داده و از بسيار ي از آسيب هاي اجتماعي بكاهد.
مسائلي نظير داشتن اجازه كار و حق حضانت بر فرزند و اجازه تحصيل و... مسائلي هستند كه بسياري از استرس هاي زنان را مي تواند در طول زندگي مشترك و يا حتي بعد از آن كاهش دهد.
داشتن تحصيلات و شغل، مي تواند به درآمدزايي زنان كمك كند و همچنين داشتن حق طلاق مي‌تواند به اعتماد به نفس آنها در زندگي كمك كند و وقتی بر سرداشتن چنين حقوقي در هنگام عقد، با همسران خود به نتيجه رسيده باشند، طبعا می توانند افراد باثبات تري در زندگي خود باشند و نقش‌هاي موجود خود را بهتر ايفا خواهند كرد. شروط ضمن عقد مي تواند در بسياري از مواردي كه از آن صحبت شد، كارگشا باشد و همچنين نظام ناعادلانه روابط اجتماعي در خانواده وبه تبع آن در جامعه را كمي متعادل تر سازد.
شروط ضمن عقد ازدواج تعهداتی است که در حین ازدواج با توافق زن و شوهر وارد مفاد قرارداد ازدواج آنها می‌شود. این شروط را می‌توان در سند رسمی ازدواج ذکر کرده و با وکالتنامه های تکمیلی و با امضای دو طرف رسمیت داد. این شروط در قانون ذکر نشده‌اند و به انتخاب طرفین چه در هنگام ازدواج و چه پس از آن تعیین می‌شوند. با اضافه كردن اين شروط، زن برخی از حقوق مدنی و معنوی خود همچون حق سفر، داشتن شغل، انتخاب محل زندگی و مسکن، و حق طلاق را به دست مي آورد. البته شروط ضمن عقد تنها یک راهکار موقت است برای مشکل نابرابری حقوقی که زن و مرد با ازدواج به آن دچار می‌شوند: راهکاري که تا بازنگری و اصلاح قوانین خانواده می‌تواند اين تبعیضات قانونی را قدري تعديل كند و تنها كمي از نابرابري موجود و مندرج در قوانین تبعیض آمیز (همچون مواد قانونی شماره های 1005 و 1114 و 1117 و 1122 و 1123 و 11801169 و 1170 و 1181) را كاهش بدهد.
گرچه با تلاش فعالان زن در سند ازدواج امروزی در ایران، تعدادی شرط اضافی برای رفع برخی از این نابرابری‌ها چاپ شده است، اما شرط های کنونی كافي نيستند و شروط ضمن ازدواج بايد با آگاهي حقوقي بيشتري در خواست گردند. به رغم همه اینها باید به یاد داشته باشیم که شروط ضمن عقد تنها یک راهکار موقت است که تا بازنگری و اصلاح قوانین خانواده می‌تواند کفه ترازوی ازدواج را برای زن و مرد برابر کند.
با وجود اينكه طبق قانون هر نوع شرطی که مورد قبول متقاضی عقد باشد، ذکرش در عقدنامه ازدواج، بلامانع است، اما شروط ضمن عقد فاز جامعه پذيري خود را طي نكرده است و بعضی از سردفترها از ثبت شروط ضمن عقد خودداری می‌کنند و در بسياري موارد تبليغات منفي عليه آن حتي در نهاد هايي نظير دانشگاه‌ها هم ديده مي شود. آمارها نشان می دهد كه بسياري از زنان اين حقوق را جدي تلقي نكرده و با آن آشنايي ندارند. افزايش زنان تحصيل كرده خانه دار و همچنين سرگرداني بسياري از زنان در راهروهاي دادگاه‌ها بر سر مسائلي نظير طلاق و حضانت و... حاكي از اين است كه هنوز اين شروط جدي گرفته نمي شوند. هرچند تاكنون برای اطلاع رسانی در مورد استفاده از امکانات حقوقی موجود همچون شروط ضمن عقد، فعاليت هاي نیز بسياري صورت گرفته است، اما هنوز لزوم اطلاع رساني و آگاه سازي زنان در همه طيف هاي اجتماعي از طريق رسانه‌هاي فراگير در جهت شناخت حقوق زنان و استفاده از امكانات حقوقي موجود تا فراهم آمدن زمينه لازم براي تغيير قوانين احساس مي‌شود.
منابع:
1. شروط ضمن عقد را فراموش نکنید، مریم حسین خواه، روزنامه اعتماد، ۲۸/۶/۸۶.
2. تساوي حقوق با شروط ضمن عقد، ندا فرامرزيان کد مطلب: 40727، پنجشنبه 13 دی 1386
3. نرخ بيكاری زنان تحصيلكرده رو به افزايش است،كانون زنان ايراني، دو شنبه 2010-01-3
4. احمدي خراساني ،نوشين ،جنبش يك ميليون امضا، روايتي از درون ،ناشر مولف 1386
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید