تاریخ این روزها چگونه نوشته خواهد شد؟

مسئله ای که تا امروز از جوانب گرایشهای مختلف، به شدّت به آن میدان داده اند و بر آن مدام تاکید میشود، این است که سه گرایش «مذهبی و ملّی و مارکسیستی» را عامل بدبختی و فلاکت و علّت رخداد فاجعه 1357 میدانند. نکته اساسی که در سایه گذاشته میشود، این است که «زمامداران و متصدّیان عصر پهلویها» از برخی استثناهای منحصر به فرد که بگذریم، در باره نقش و وظیفه تاریخی و میهنی خود و همچنین مسئولیّتهای شخصی و همکاریهای چند جانبه از بهر میهن آرایی؛ نه رقابتهای رشک آمیز از بهر ارتقا یافتن و کسب امتیازها، هیچ آگاهی درخور و شایسته ای نداشتند. بنابر این، بررسی تاریخ معاصر ایران از عصر «رضا شاه تا فاجعه 1357»، برغم معاصر بودنش از هر دوره ای که در تاریخ ایران، تصوّر پذیر باشد، به شدّت در محاق تاریکی است و کورمالی کردن در این گستره، کار آنانیست که جوینده اند و تشنه شناخت و بی غرض و مرض و کینه و نفرت و عقده.
اسلامیّت، دیروز یا نیم قرن پیش بر ایران، مسلّط نشد. سبقه اسلامیت در ایران به قرنهای قرن از گذشته تا امروز بازمیگردد. در اینکه گرایشهای «مذهبی و ملّی و مارکسیستی» نسبت به زمامداران عصر پهلویها و همچنین رفتار زمامداران عصر پهلویها با گرایشهای فعّال در جامعه ایرانی چگونه بوده است، معضلیست که هر گرایشی از دیدگاه خودش تا امروز خروارها متن تحریر کرده و هزاران هزار ساعت، بحثها و بگو مگوها و همچنان آتش کشمکشها به قوّت و نفرت خانمانسوز خودشان دوام دارند. هیچ گرایشی نیز، انتقاد کردن در باره مواضع و رفتارها و سمتگیرهای خودش را به هیچ وجه من الوجوه برنمیتابد و قبول نمیکند و مدام بر بیگناهی و مطلق حقّ به جانبی خودش، تاکیدهای سرسختانه میکند. تو گویی، گناه، پدیده ایست مختص آنانی که «مصدر قدرت و اقتدار» هستند و تابعین و محکومین، به ذات خودشان، معصوم و مبرّا از هر خطایی. در اینکه گرایشهای به قول معروف «روشنفکری» در تاریخ معاصر ایران، اصلا «بینش تاریخی - فرهنگی» نداشتند و رفتارها و مواضع احمقانه و به غایت بلاهت آمیزشان در روند قهقرایی و نکبت غالب شده بر ایران و ایرانی، نقش و علّت عظیمی داشت، مبحثیست که تا امروز نیز هیچکس در باره اش یک کلمه ننوشته است. هنوز تمام گرایشها و تشکیلات سیاسی به طور کلّی و بدون هیچ استثنائی حسب اظهارات و مواضع شفاهی و کتبی که دارند، اصلا و ابدا هیچگونه «بینش تاریخی- فرهنگی» ندارند و عجیب به سمت و سوی رُبایش قدرت و اقندار با سماجت و حماقتی توصیف نشدنی در حال تقلا کردن هستند؛ آنهم نه برای «به سوی همدیگر آمدن»؛ بلکه برای حذف هر کسی که دم تیغشان میاید!.
حضرات کما فی السّابق نمیدانند «فلسفه کشورداری و آیین مردمداری» چیست، ولی داعیه نجات ایران و ایرانیان را در ذهنیّت بی فکر و ایده خودشان، شبانه روز میپزند و نتیجه اش فقط زر زیادی و باد هوا و مستاصل شدنهای ممتد است.
چکیده تجربیات نیاکان ایرانیان را «بزرگمهر فرزانه» در یک جمله که ضرب المثل نیز شده؛ ولی تا امروز هرگز فهمیده نشده است، عبارت بندی کرده و با صدایی رسا و شفّاف و دقیق و کلیدی گفته است که «همه چیز را همگان دانند و همگان زمادر نزاده اند».
ابوالفضل عزیز! اگر عمرت کفاف داد و دیدی که یکی از آدمهای دور و برت یا رفقای سابقت توانست پیام و مغزه حرف «بزرگمهر» را فهمیده باشد، مطمن باش که حکومت فقاهتی، همین فردا سقوط خواهد کرد. جدّی میگم.
شاد زی و دیر زی!
فرامرز حیدریان