ایران سه شهروند اروپایی را از زندان آزاد کرده است.

کامران قادری و مسعود مصاحب، دو زندانی با تابعیت دوگانه ایرانی-اتریشی، آزاد و از طریق عمان راهی اروپا شده‌اند.

وزارت خارجه اتریش با اعلام این خبر از عمان و بلژیک برای کمک به آزادی این دو تشکر کرده است.

همزمان نخست‌وزیر بلژیک اعلام کرده است که یک شهروند دانمارکی نیز از زندان ایران آزاد شده است.

آزادی این سه زندانی یک هفته پس از مبادله اولیویه وندکاستیل، امدادگر بلژیکی، با اسدالله اسدی انجام شده است. آقای اسدی دیپلمات ایرانی بود که برای طراحی و تلاش برای اجرای نقشه بمبگذاری در خاک اروپا به ۲۰ سال حبس محکوم شده بود.

کمتر از سه هفته پیش هم ایران دو شهروند فرانسوی را از زندان آزاد کرد.

فعالان حقوق بشر و دولت‌های غربی ایران را متهم می‌کنند که با بازداشت خودسرانه و اتهام‌های ساختگی برای شهروندان خارجی یا دوتابعیتی، عملا آنها را «گروگان» می‌گیرد و از آنها برای امتیاز گرفتن استفاده می‌کند.

دولت ایران می‌گوید این پرونده‌ها حقوقی هستند و با توجه به تفکیک قوا، دستگاه قضایی به آنها رسیدگی می‌کند. البته در عمل دولت و وزارت خارجه ایران بارها برای مبادله زندانیان مذاکره کرده‌اند که اوج آن در جریان توافق هسته‌ای (برجام) و در سال ۱۳۹۴ که شماری از زندانیان مبادله شدند و همزمان آمریکا ۴۰۰ میلیون دلار از دارایی‌های ایران را به صورت پول نقد به ایران داد.

به رغم آنکه مقام‌های ایرانی اتهام گروگانگیری و باج‌خواهی از طریق زندانیان را رد می‌کنند، محمود علوی، وزیر اطلاعات پیشین، اذعان کرده بود که این مبادله زندانیان با پول نقد مطابق نظر آیت الله علی خامنه‌ای و تصمیم شورای عالی امنیت ملی انجام گرفته بود.

آزادشدگان کیستند؟

مسعود مصاحب بازرگان و مهندس مکانیک است و در سال ۱۳۹۷ در ایران بازداشت شد. او رئیس نهادی به نام «انجمن دوستی ایران و اتریش» هم بود و در مقام مشاور یک شرکت پرتودرمانی همراه هیاتی در زمینه درمان سرطان به ایران رفته بود که بازداشت شد.

آقای مصاحب به جاسوسی برای سازمان امنیت آلمان متهم و به ۱۰ سال زندان محکوم شده است.

کامران قادری هم بازرگان و دانش‌آموخته برق و الکترونیک است و از سال ۱۳۹۴ زندانی بود.

لارس لوک راسموسن، وزیر خارجه دانمارک، از بلژیک و عمان برای کمک به آزادی شهروند دانمارکی زندانی در ایران تشکر کرده، اما از او نامی نبرده و گفته هویت این فرد «مساله شخصی» است.

خبرگزاری وی‌آرتی (VRT) بلژیک می‌گوید جمهوری اسلامی ایران این سه شهروند اروپایی را «در ازای آزادی اسدالله اسدی توسط بلژیک»، آزاد کرده است.

به گزارش این خبرگزاری هر سه شهروند آزاد شده همانند اولیویه وندکاستیل ابتدا به عمان، پایتخت اردن منتقل شدند و از آنجا راهی بلژیک شدند.

وی‌آرتی می‌گوید بر اساس اطلاعات آنها، در ازای آزادی این سه شهروند، هیچ شهروند ایرانی دیگری آزاد یا تبادل نشده است.

این رسانه بلژیکی همچنین خبر از احتمال آزادی احمدرضا جلالی، دانشمند دوتابعیتی ایرانی-سوئدی خبر داده است و گفته این گزینه هم برای تبادل بر روی میز قرار دارد، اما با تبادل زندانیان بین ایران و بلژیک ارتباطی ندارد.

خبرگزاری وی‌آرتی بلژیک می‌گوید اتریش و دانمارک بعد از آزادی اولیویه وندکاستیل از دولت بلژیک خواستند تا در زمینه آزادی شهروندان زندانی خود در ایران به آنها کمک کند، اما مشخص نیست آیا این درخواست هم‌زمان با پروسه آزادی وندکاستیل آغاز شده یا بعد از آن. به همین جهت مشخص هم نیست چرا این سه شهروند اروپایی یک هفته بعد از تبادل وندکاستیل با اسدلله اسدی، به همان شیوه مشابه آزاد شدند.

هم‌زمان با تبادل اسدالله اسدی، انتقادها از دولت بلژیک بالا گرفته است، علی‌الخصوص از جانب برخی از اعضای پارلمان بلژیک و مخالفان ایرانی جمهوری اسلامی.

بارت فرهولست، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر بلژیکی، درباره تبادل چهار شهروند اروپایی با یک شهروند ایرانی به وی‌آرتی گفته اگرچه بلژیک و ایران قرارداد انتقال محکومان را با هم منعقد کردند و دادگاه عالی بلژیک نیز رای داد که در صورت فرستادن محکومانی که جرم آنها با «زیر پا گذاشتن کرامت انسانی» و «حق حیات» گره خورده، باید قبل از انتقال فرد محکوم به قربانیان اطلاع داده شود تا فرصت اعتراض در دادگاه را داشته باشند، اما دولت بلژیک دلایل بیشتری در دست داشت تا خارج قاعده عمل کند: «آزادی چهار شهروند اروپایی در ازای یک شهروند ایرانی.»

ایران یک دنمارکی و دو اتریشی-ایرانی‌تبار را از حبس آزاد کرد

الکساندر دی کرو، صدراعظم بلجیم، روز جمعه دوم جون (۱۲ جوزا) گفت که ایران روز جمعه یک شهروند دنمارکی و دو شهروند اتریشی-ایرانی‌تبار را که در بازداشت قرار داشتند، به وساطت عمان از قید آزاد کرد و آنان به بلجیم انتقال داده می‌شوند.

صدراعظم بلجیم گفت که به حکومت‌های دنمارک و اتریش در مورد آزادی شهروندان‌ دو کشور اطلاع داده است.

آزادی این افراد یک هفته پس از آن صورت گرفته که تهران یک کارمند کمک رسانی بلجیمی را با یک دپلومات ایرانی که به ارتکاب اعمال تروریستی محکوم شده بود، مبادله کرد.

مقامات ویانا، پایتخت اتریش، در واکنش به آزادی شهروندانش گفت که افراد آزاد شده دو مرد اتریشی-ایرانی‌تبار به نام‌های کامران قادری و مسعود مصاحب می‌باشند. به گفتهٔ مقام‌های اتریش، قادر در جنوری ۲۰۱۶ و مصاحب در جنوری ۲۰۱۹ "به ناحق" توسط ایران دستگیر و زندانی شده بودند.

الکساندر شالنبرگ، وزیر خارجهٔ اتریش، ضمن تشکر از بلجیم گفت: "سالها تلاش دپلوماتیک ما برای آزادی آنها مثمر بود... امروز یک روز بسیار احساسی برای همه ما است."

هویت مرد دنمارکی که توسط ایران آزاد شده است، تا حالا مشخص نشده است. دی کرو، صدراعظم بلجیم، با نشر اعلامیه‌ای گفته است که این مرد دنمارکی در ماه نومبر ۲۰۲۲ در جریان اعتراضات ضد حکومتی در پی مرگ مهسا امینی، زن ۲۲ سالهٔ کردی، دستگیر و بازداشت شد.

به گفتهٔ دی کرو،‌حکومت کشورش در حال حاضر مصروف تخلیهٔ این سه شهروند دنمارکی و اتریشی-ایرانی‌تبار است.

در حال حاضر، کم و بیش ۱۰ دارندهٔ پاسپورت کشور‌های غربی در زندان‌های ایران به سر می‌برند. گروه‌های حامی حقوق بشر می‌گویند که این افراد همه بی‌گناه اند و بازداشت‌ آنان بخشی از پالیسی گروگان‌گیری تهران برای امتیاز گیری است. فعالان حقوق بشر می‌گویند که احتمالاََ افرادی دیگر نیز در بازداشت مقام‌های ایران قرار داشته باشند که از آنان خبری در دست نیست.

سیامک نمازی، امریکایی-ایرانی‌تبار، از اکتوبر ۲۰۱۵ به اینسو در بازداشت حکومت ایران به سر ‌می‌برد. تهران وی را به جاسوسی متهم کرده است، اتهامی که هم از سوی ایالات متحده و هم از سوی نمازی رد شده است.

علاوه بر نمازی،‌ شماری از از شهروندان دوتابعیتی دیگر نیز در ایران زندانی استند که می‌توان به مراد طاهباز، و عماد شرقی شهروندان ایرانی امریکایی، کامران قادری و مسعود مصاحب شهروندان ایرانی اتریشی، ناهید تقوی، شهروند ایرانی آلمانی، مهران روف، شهروند ایرانی بریتانیایی، و احمدرضا جلالی شهروند ایرانی سویدنی اشاره کرد.

ایالات متحده و کشورهای اروپایی، ایران را متهم می‌کنند که با بازداشت شهروندان دو تابعیتی و خارجی، اقدام به "گروگانگیری" می‌کند تا آنها را با زندانیان خود در دیگر کشورها مبادله کند. در سال ۲۰۱۵ همزمان با توافق هسته‌ای، ایران پنج زندانی خارجی و دو تابعیتی را با زندانیان ایرانی در امریکا مبادله کرد.